Dictionary of Welsh Biography

ABADAM, ALICE (1856 - 1940), ymgyrchydd dros hawliau merched mawr amdani oherwydd ei dawn areithio a chychwynnodd ar gyfres o deithiau darlithio helaeth ar draws Prydain ac Iwerddon. Yn Awst 1908, ymgymerodd â 'bicycle tour with a Suffragette Caravan Through the North' gan gofnodi'r daith mewn cyfres o frasluniau sy'n dangos ei gallu artistig a'i ffraethineb yn ogystal â diogelu gwybodaeth werthfawr am y siwrnai. Rhwng Ebrill 1909 a Thachwedd 1910 bu'n siarad
ABDUL-HAMID, SHEIKH (1900 - 1944), pensaer ac arweinydd Mwslemaidd gweddïau Eid. Ar fore 9 Ionawr 1941, ymgasglodd Mwslemiaid ac eraill yn Nhŷ Nant, Prestatyn. Y gŵr gwadd oedd y Tywysog Mohammed Hasan Mirza o Bersia, a ddadorseddwyd pan ddaeth teyrnasiad teulu brenhinol Qajar i ben yn 1925 ar ôl rheoli Iran ers 1789. Y cyfarfod hwn ym Mhrestatyn fyddai'r gweddïau Eid olaf i'w cynnal yn yr ardal am ddegawdau. Dros flwyddyn ar ôl y cyfarfod gweddi hwn, yn Ebrill 1942
ALBAN DAVIES, DAVID (1873 - 1951), gŵr busnes a dyngarwr Ganwyd 13 Ebrill 1873 yng nghartref ei fam, Hafod Peris, Llanrhystud, Ceredigion, yn fab ieuengaf Jenkin Davies, capten llong, ac Anne (ganwyd Alban) ei wraig. Pan adawodd yr ysgol leol yn 14 oed aeth i weithio ar fferm ei ewythr yn Hafod Peris, gan fod ei dad newydd ddioddef colledion ariannol. Cawsai ei frodyr eu haddysg yng ngholeg Llanymddyfri, felly cynilodd ei enillion a mynychu Ysgol Owen
ANIAN (d. 1306?), esgob Bangor gymedrolwr dros y tywysog o dan y cytundeb a wnaethpwyd ag iarll Gloucester yng Nghantref Selyf ym Mrycheiniog 27 Medi 1268; ymunodd ag esgob Llanelwy i drefnu dealltwriaeth rhwng Llywelyn a Dafydd ei frawd yn Aberriw yn 1269. Cyfamod arall y bu iddo ran ynddo oedd hwnnw a wnaethpwyd rhwng Llywelyn a'i frawd Rhodri fis Ebrill 1272. Ym mis Medi 1273 yr oedd gyda'r tywysog ac yn ei gyngor. Fodd bynnag, â
ANIAN (d. 1266), esgob Llanelwy yn 1258 a 1260 i sicrhau heddwch rhwng y Cymry a'r Saeson. Ond yr oedd awdurdod Llywelyn yn cryfhau'n fawr; yn 1261 ceir Anian yn ben ar banel o ganolwyr a ddewiswyd i benderfynu rhai materion yr oedd anghaffael yn eu cylch rhwng y tywysogion a Richard, esgob Bangor (Rhyd-yr-arw, 28 a 29 Ebrill). Yr oedd Anian yn Gymro, a adnabyddid cyn ei gysegru o dan yr enw Einion ap Maredudd; erbyn hyn
ANIAN (d. 1293), esgob Llanelwy flwyddyn yn Aberriw a hefyd yn y cyfamod rhwng Llywelyn a Rhodri a wnaethpwyd 12 Ebrill 1272 yng Nghaernarfon. Ar 30 Hydref 1272 ceir ef yn gennad Llywelyn at Harri III, a oedd bron ar ben ei yrfa, a chanmolir ef gan y brenin am iddo wneud ei waith mor dda. Ond yr oedd gelyniaeth gudd Llywelyn tuag at y brenin newydd yn peri newid yn Anian hefyd. Yn niwedd 1273 ysgrifennodd at Gregory X gan wneud
ANTHONY, DAVID BRYNMOR (1886 - 1966), athro a chofrestrydd Palmes Académiques am ei wasanaeth i Ffrainc a'i diwylliant. Ymddeolodd o'r gofrestryddiaeth yn 1945, ac yn Chwefror 1946 penodwyd ef yn brif arolygydd y Bwrdd Canol Cymreig. Unwyd y Bwrdd gyda'r Cyd-bwyllgor Addysg dan y drefn newydd ac aeth yntau drosodd i'r Cydbwyllgor. Priododd Doris Musson, merch ieuengaf Mr a Mrs George Tait Galloway Musson, Lerpwl, 24 Ebrill 1918. Bu iddynt ddau blentyn, David
ANWYL, EDWARD (1786 - 1857), gweinidog Wesleaidd Ganwyd 1786 (bedyddiwyd 12 Ebrill) yn Tyn-y-llan, Llanegryn. Addysgwyd ef yn hen ysgol ramadeg Llanegryn, ond tua 1798 gadawodd yr ysgol i weithio ar y tir. Yn 1806 ymunodd â'r Wesleaid (a oedd yn cenhadu yn Llanegryn o 1804 ymlaen); yn 1808 dechreuodd bregethu, ac urddwyd ef yn weinidog. O hynny hyd ei ymddeoliad yn 1854, gwasanaethodd un ar hugain o gylchdeithiau, a bu'n gadeirydd ei dalaith am
ANWYL, LEWIS (1705? - 1776), offeiriad ac awdur Genedlaethol lawysgrifau tri chyfieithiad arall gan Lewis Anwyl : (e) ' Addysg y Cristion … Gwedi eu Cyfieithu or Saesoneg gan Lewis Anwyl, Vicar Abergele,' y rhagair yn cael ei ddyddio Awst 26, 1766 - y mae hefyd gyda hwn ' Cynnygiadau; Am Brintio trwy Gynnorthwy, Y Cristion wedi ei Addysgu '; (f) ' Traethawd Ystoriawl o'r Holl Fibl … ', rhagair hwn wedi ei ddyddio yn Abergele Ebrill 15, 1767, a'r gwaith yn
AP GWYNN, ARTHUR (1902 - 1987), Llyfrgellydd, a thrydydd llyfrgellydd Coleg Prifysgol Cymru, Aberystwyth 1981. Cyfrannodd 550 o gyfeiriadau i'r olaf. Yn 1933 priododd Arthur ap Gwynn â Catherine Eluned Isaac. Yr oedd hi'n gyn-fyfyrwraig o'r Adran Gymraeg ym Mhrifysgol Caerdydd. Cawsant dri o blant, Nonn, Rhys a fu farw'n bedair oed yn 1943 yn Abertawe, a Ceredig. Bu ei wraig farw fis Ebrill 1975. Tal, unionsyth ei ymarweddiad ac yn benderfynol gyda chysgod o wên dros ei fwstas, yr oedd Arthur ap Gwynn o
APPERLEY, CHARLES JAMES (Nimrod; 1779 - 1843), awdur llyfrau ac ysgrifau ar hela, rhedegfeydd ceffylau, etc. ' Nimrod.' Tynnodd ei ysgrifau sylw ar unwaith a chynyddodd cylchrediad y Sporting Magazine, ond yr oedd ei ofynwyr yn pwyso arno a bu rhaid i Apperley fyned i fyw i Calais yn 1830. Dychwelodd i Loegr yn 1842, a bu farw yn Upper Belgrave Place, Pimlico, 19 Mai 1843. Bu ei ail fab, Major WILLIAM WYNNE APPERLEY, swyddog ym myddin India, farw ym Morben, ger Machynlleth, 25 Ebrill 1872. Ymhlith y llyfrau a
ARNOLD family Llanthony, Llanfihangel Crucorney, ; hawliai Arnold ddarfod dewis Worcester oherwydd i rai o'r tu allan i Drefynwy gael eu difreinio; pan aeth efe ei hunan i Westminster bu'n ymosod yn ddi-baid yn y Senedd ar yr aelod y cymerodd ef ei le, gan ei alw yn ormeswr lleol ac yn ŵr a oedd o blaid pabyddion. Yn y cyfamser, sef yn Ebrill 1680, bu i gynllwyn, honedig, gan babyddion i geisio ei ladd - credir erbyn hyn na fu'r fath gynllwyn o gwbl

Search results

1 - 12 of 960 for "Ebrill"