Dictionary of Welsh Biography

ROWLANDS, JANE HELEN (Helen o Fôn”; 1891 - 1955), ieithydd, athrawes a chenhades (gyda'r MC) Newnham, Caergrawnt, ond am dymor yn unig yr arhosodd yno. Mewn cyfyng-gyngor dychwelodd adref i drafod ei dyfodol gyda'i gweinidog. Rhwng Medi 1912 a Mehefin 1913 bu'n dysgu Ffrangeg yn ei hen ysgol, gan fwrw'r haf yn Ffrainc. Ym mis Medi 1913 fe'i penodwyd yn athrawes yn ysgol ganolraddol y merched yn y Drenewydd. Bu'r newid hwn yn dyngedfennol gan iddi ymdaflu i weithgarwch cenhadol, ac yn raddol
ROWLANDS, JOHN (Giraldus; 1824 - 1891), achyddwr a hynafiaethydd buasai'n copïo cofebau yng Nghymru ers mis Awst 1863. Disgrifiai Giraldus ei hun fel llyfrgellydd Cymraeg i Syr Thomas Phillipps, ac yn ddiamau bu'n cynorthwyo yn ei lyfrgell odidog. Yng ngwanwyn a haf 1865 yr oedd eto'n copïo cofebau a beddfeini yn siroedd Penfro a Morgannwg. Cyhoeddwyd rhai Morgannwg yng ngwasg breifat Middle Hill yn 1865 o dan y teitl, Glamorganshire Monuments a rhai Sir Gaerfyrddin
ROWLEY, HAROLD HENRY (1890 - 1969), Athro, ysgolhaig ac awdur Ganwyd 24 Mawrth 1890 yng Nghaerlyr, yn fab i Richard ac Emma Rowley. Aeth i Goleg y Bedyddwyr, Bryste, a Choleg Mansfield, Rhydychen, gan raddio'n M.A. ym Mryste, B.Litt. yn Rhydychen a D.D. o Brifysgol Llundain. Enillodd lu o wobrau ac ysgoloriaethau, gan gynnwys Gwobr Houghton mewn Syrieg. Bu'n weinidog ar gynulleidfa unedig y Bedyddwyr a'r Annibynwyr yn Wells, Gwlad-yr-Haf (1917-22) ac wedyn
SAUNDERS, WILLIAM (1806 - 1851), bardd a llenor Gwanwyn,' ' Yr Haf,' ' Yr Hydref,' ' Y Gaeaf,' ' Y Daran,' ' Y Môr,' ac am gyfieithiadau mydryddol. O 1830 hyd ei farw bu'n gweithio yn swyddfa argraffu a chyhoeddi William Rees, Llanymddyfri; ceir llawer o'i waith prydyddol a llenyddol yng nghylchgronau'r cyfnod a gyhoeddid gan William Rees - Yr Efangylydd, Yr Haul, Y Cylchgrawn. Golygodd gyfran o argraffiad Rice Rees o Cannwyll y Cymry. Y mae cyfrol
SIMMONS, JOSEPH (1694? - 1774), gweinidog gyda'r Annibynwyr ac athro ysgol ; arolygai'r achos yn Sgiwen hefyd. Codwyd capel Maes-yr-haf yn 1772, ac ar agoriad hwnnw urddwyd Noah Simmons (a fu yn academi'r Fenni, 1768-72) yn gynorthwywr i'w dad. Bu Joseph Simmons farw'n ddisyfyd yn Abertawe, 12 Mai 1774. Dilynwyd ef gan ei fab Noah, a bu hwnnw ym Maes-yr-haf hyd 1794, pan ymadawodd i America yn herwydd gwrthwynebiad rhai o'i bobl iddo; ni wyddys pa bryd y bu ef farw.
STAPLEDON, Syr REGINALD GEORGE (1882 - 1960), gwyddonydd amaethyddol i Gaergrawnt i ddilyn cwrs diploma mewn amaethyddiaeth, a hwn oedd y trobwynt yn ei hanes a'i cyfeiriodd at waith mawr ei fywyd gyda thir glas. Bu'n Athro Botaneg Amaethyddol yng Ngholeg Brenhinol Amaethyddol Cirencester, 1909-12, ac yn ystod y cyfnod hwn yr amlygodd ei ddiddordeb eithriadol mewn ecoleg tir glas, mewn perthynas, yn arbennig, ag effaith haf sych 1911 ar borfeydd cynhenid y
STENNETT, STANLEY LLEWELLYN (1925 - 2013), cerddor, difyrrwr, actor White Minstrel Show fel cyflwynydd am gyfnod o ryw bum mlynedd. Perfformiodd yn gyson mewn pantomeimiau a thymhorau haf ar draws y wlad. Gwahoddwyd ef i ddod yn aelod o'r Grand Order of the Water Rats yn Ebrill 1959, a bu'n gweithio'n ddiflino dros elusennau trwy gydol ei fywyd. Yn y 1960au, cafodd Stennett gyfle i ddangos ei ddoniau fel actor. Yn ogystal â'i ymddangosiadau personol ar y teledu
STEPHEN, ROBERT (1878 - 1966), ysgolfeistr, cerddor, hanesydd a bardd , - Edmund Thomas yn fab i Samuel Thomas, Gelli Haf, Maesycwmmer). Yr oedd teulu Gelli Haf yn bur adnabyddus ym Mynwy, a rhyw gysylltiad rhyngddynt a theulu William Thomas ('Islwyn'). Ar ôl ailbriodi dechreuodd ymddiddori yn y diwydiant lacar ym Mhont-y-pŵl. Yn 1947 cyhoeddodd erthygl ar y diwydiant hwnnw yn y cylchgrawn Apollo ac erthygl arall yn Antiques (Efrog Newydd) yn 1951. Cyfrannodd erthygl ar
STEPHENS, JOHN OLIVER (1880 - 1957), gweinidog (A) ac athro yn y Coleg Presbyteraidd, Caerfyrddin cynnes o gyfraniad yr Athro Edmund Crosby Quiggin, yr ysgolhaig Celtaidd, ac astudiaeth ar ' Y Celtiaid a rhyfela ' (Haf 1956 : trosiad gan D. Eirwyn Morgan o ' Keltic War Gods ' a gyhoeddwyd yn Religions, Gorffennaf 1941). Trwy gyfrwng ei gyfraniadau cyson yn Y Tyst cyflwynodd feddyliau a golygiadau gwŷr fel Henri Bergson, Nicolas Berdyaev, Karl Barth a Leonhard Ragaz, ac yn y golofn ' Myfyrgell y
STEPHENSON, THOMAS ALAN (1898 - 1961), swolegydd Ganwyd 19 Ionawr 1898 yn Burnham-on-Sea, Gwlad-yr-haf, mab Thomas Stephenson, D.D., gweinidog (EF.) a'i wraig Margaret Ellen (ganwyd Fletcher). Addysgwyd ef yn Clapham; Wrecsam; ac Ysgol Kingswood, Caerfaddon, 1909-13. Yn 1915 derbyniwyd ef i G.P.C., Aberystwyth (lle y preswyliai'r teulu, 1914-19) ond methodd â mynychu'r coleg oherwydd afiechyd. Cafodd wersi preifat gan yr Athro Herbert John
STRADLING family DE STRATELINGES oedd JOAN DE HAWEY, neu HALWEIA, aeres Sain Dunwyd ym Morgannwg, Cwm Hawey yng Ngwlad yr Haf, ac etifeddiaethau eraill yn neheudir Lloegr. Yr oeddynt ill dau yn Iwerddon yn 1298. Y mae'n ddigon posibl mai'r un gŵr ydoedd Syr Peter de Straddeley y gorchmynnwyd iddo drosglwyddo Castell Nedd i Wallter Hakelute yn 1297. JOHN DE STRATELYNGGE a ddaliai faenor Sain Dunwyd yn 1314-5, ond
TALBOT, CHARLES (y barwn Talbot o Hensol (sir Forgannwg) 1af), (1685 - 1737), arglwydd-ganghellor D.N.B., etc.) ynghlwm â hanes Prydain. Pan briododd, yn haf 1708, y dechreuwyd y cyswllt â Chymru. Ei wraig oedd Cecil, merch Charles Mathew, Castell Menich, Sir Forgannwg, ŵyres ac aeres y barnwr David Jenkins, Hensol. Adeiladodd gastell ar y dull Tuduraidd yn Hensol, castell y gwnaeth ei fab ychwanegiadau ato yn ddiweddarach. Dyrchafwyd yr arglwydd-ganghellor i'r bendefigaeth ar 5 Rhagfyr 1733. Bu

Search results

193 - 204 of 241 for "Haf"