Dictionary of Welsh Biography

MARGED vch IFAN (1696 - 1801?), 'cymeriad' yr ail fe ddaeth yn Fethodist, yn wir 'yn un o arweinwyr pennaf Methodistiaeth y plwyf'; eithr yn ôl W. R. Ambrose (loc. cit.), William ap Rhisiart oedd enw'r gwron hwn. Dywed Ambrose hefyd iddi farw yn 1788, yn 92 oed. Ond yn ôl y Cambrian Travellers Guide (a ddyfynnir gan W. Hobley, Hanes Meth. Arfon, iv, 22), bu farw yn 1801, yn 105 oed - sylwer fod y ddwy stori'n cytuno (ac yn cytuno â Pennant
MORGAN, DAVID EIRWYN (1918 - 1982), prifathro coleg a gweinidog (B) Cymru ac yn Llywydd Cymdeithas Heddwch ei enwad ei hun. Yr oedd yn un o sylfaenwyr Cymdeithas Emynau Cymru ac ef oedd ei hysgrifennydd cyntaf. Bu'n Ysgrifennydd Cymanfa Arfon am gyfnod cyn cael ei ddyrchafu'n Llywydd (1967-68), a thraddodi anerchiad nodweddiadol, 'Yr Addoliad: Arfer ac Arbrawf'. Bu'n Llywydd hefyd i Eglwysi Rhyddion Gogledd Cymru yn 1964 ac yn gefnogydd i weithgarwch a thrafodaethau
MORGAN, JOHN (1886 - 1957), Archesgob Cymru -corawl eglwys gadeiriol Llanelwy a ficer Llanelwy. Yn 1919 penodwyd ef yn offeiriad-mewn-gofal o Lanbeblig a Chaernarfon, ac yn 1920 pan ddaeth deddf datgysylltiad yr Eglwys i rym gwnaed ef yn ficer y plwyf. Tra bu yno gwasanaethodd fel caplan y carchar, a bu'n ddeon gwlad Arfon, 1928-31. Yn 1931 penodwyd ef yn ganon eglwys gadeiriol Bangor, ac yn 1933 symudodd i fod yn rheithor Llandudno. Y fl
MORRIS, RICHARD ROBERTS (1852 - 1935), gweinidog gyda'r Methodistiaid Calfinaidd a bardd mab William a Mary Morris, Rhyd-ddu, Arfon; ganwyd 20 Mehefin 1852 yng Nghae'rgors, plwyf Beddgelert, ac yno ar aelwyd ei daid, Richard Roberts, y magwyd ef nes bod yn 13 oed. Fe'i bedyddiwyd gan ' Emrys ' (William Ambrose). Dewiswyd ef yn flaenor yn Rhyd-ddu yn 21 oed, a chymhellwyd ef i fynd i'r weinidogaeth yn 1876. Fe'i haddysgwyd yng Nghlynnog a Holt; aeth i Goleg y Bala yn 1878. Yn 1882
MORRIS, SILAS (1862 - 1923), prifathro Coleg y Bedyddwyr, Bangor athro yn y clasuron yng Ngholeg y Bedyddwyr, Llangollen, a daeth yn bennaeth y coleg hwnnw (ym Mangor) yn 1896. Cafodd radd M.A. Llundain yn 1888. Ystyrid ef yn ysgolhaig da ar iaith a llenyddiaeth y Testament Newydd, a bu'n aelod o bwyllgor y Brifysgol i ddwyn allan gyfieithiad newydd Cymraeg o'r Testament Newydd. Bu'n olygydd Seren Gomer am 10 mlynedd, ac ef oedd llywydd cymanfa Bedyddwyr Arfon yn
NANNEY, RICHARD (1691 - 1767), clerigwr efengylaidd ddyfynnwyd yn Hanes Methodistiaeth Cymru, Cyff Beuno, a Hanes Meth. Arfon). Cyfranogodd yn bur helaeth o ysbryd y diwygiad - er na chyfrifid ef ymhlith y clerigwyr Methodistaidd fel Griffiths (Nanhyfer) a Jones (Llan-gan) - a darllenir am dyrfaoedd o bobl yn gwrando arno'n pregethu yn eglwys Clynnog, amryw ohonynt yn dod o'r plwyfi cylchynol, a delir yn wrthwyneb glaearineb dechrau'r yrfa ac ymroddiad
OWEN, DAVID (Dewi Wyn o Eifion; 1784 - 1841), amaethwr a bardd chladdwyd ym mynwent Llangybi. Yn 1842 cyhoeddwyd ei farddoniaeth (gyda chofiant) gan Edward Parry, Caer, o dan y teitl Blodau Arfon, a bu ei ddylanwad yn fawr ar feirdd y 19eg ganrif yng Nghymru.
OWEN, Syr GORONWY (1881 - 1963), gwleidydd Arfon. Gwasanaethodd hefyd fel swyddog y sir ar gyfer lles y fyddin. Bu'n is-gadeirydd, 1954-55, ac yn gadeirydd, 1955-56, Awdurdod Heddlu Gwynedd, ac yn uchel siryf Sir Gaernarfon yn 1950-51. Dewiswyd ef yn ynad heddwch dros y sir. Yr oedd yn awdur nifer fawr o erthyglau mewn cylchgronau Cymraeg a Saesneg. Derbyniodd ryddfraint bwrdeistref Conwy yn 1943 ac urddwyd ef yn farchog yn 1944. Priododd yn
OWEN, OWEN GRIFFITH (Alafon; 1847 - 1916), gweinidog gyda'r Methodistiaid Calfinaidd, a bardd Ganwyd 8 Tachwedd 1847 ym Mhant Glas, Eifionydd, lle'r oedd ei dad yn cadw'r dafarn ar y pryd. Ychydig o addysg fore a gafodd, a dechreuodd weithio yn gynnar fel gwas bach ar ffarm. Symudodd pan oedd tua 12 oed i fyw gyda modryb yn ardal Carmel, Arfon, ac aeth i weithio yn chwarel Dorothea, Talsarn. Bu wedyn yn glerc yn chwarel y Braich, Llandwrog Uchaf. Dechreuodd farddoni a chystadlu yn ieuanc
OWEN, RICHARD GRIFFITH (Pencerdd Llyfnwy; 1869 - 1930) Ganwyd 1 Ebrill 1869 ym Mhenyryrfa, Talysarn, Sir Gaernarfon, mab Hugh a Mary Owen, Brynycoed, Talsarn. Cafodd ei wersi cerddorol cyntaf gan ei dad. Dysgodd chwarae'r sielo a'r clarinet, ac ysgrifennu i'r gerddorfa. Trefnodd i'r gerddorfa am flynyddoedd ddarnau cerddorol cymanfaoedd canu sirol y Methodistiaid Calfinaidd a'r Annibynwyr yn Arfon a rhai yn y Deheudir ynghyda gŵyl gerddorol Eryri
OWENS, OWEN (1794 - 1838), prif ddyn y 'Wesle Bach selocaf yn y mudiad, a theithiodd yn Arfon, Llŷn, Meirion, Maldwyn, a Cheredigion i bregethu ei egwyddorion, nid heb gryn fesur o lwyddiant i'r 'Wesle Bach' ac o golledion i'r cyfundeb Wesleaidd. Bu ei farw (yn ei gartref), 10 Mawrth 1838, yn 44 oed, yn ddyrnod drom i'r enwad bychan; yr oedd eisoes mewn anawsterau ariannol, ac yn raddol suddodd yn ôl i fynwes yr hen gyfundeb, neu i fudiadau Wesleaidd
PAGET family Plas Newydd, Llanedwen farw Henry Bayly Paget 13 Mawrth 1812, a dilynwyd ef fel perchen y stad gan ei fab hynaf, HENRY WILLIAM PAGET (1768 - 1854), ganwyd 17 Mai 1768, a gafodd yrfa filwrol lewyrchus ac a ddyrchafwyd yn ardalydd cyntaf Môn, 4 Gorffennaf 1815, fel cydnabyddiaeth o'i wasanaeth clodwiw yn y rhyfel â Ffrainc. Bu'n aelod seneddol dros fwrdeisdrefi Arfon, 1790-6, cwnstabl castell Caernarfon, 1812, 1831, a 1837

Search results

85 - 96 of 152 for "Arfon"