Dictionary of Welsh Biography

JONES, Syr CYNAN (ALBERT) EVANS (Cynan; 1895 - 1970), bardd, dramodwr ac eisteddfodwr yr Orsedd a'i chyswyllt â'r derwyddon, gan gydnabod yn agored mai dyfais a chreadigaeth Iolo Morganwg ydoedd. Llwyddodd i gael llawer o aelodau newydd, ac yn eu plith rai gwŷr academig. Yn 1935 dechreuwyd ar yr addrefnu a ddug i fod Lys a Chyngor yr Eisteddfod Genedlaethol, a bu i Cynan ran amlwg yn y gwaith. Yn 1967 etholwyd ef yn llywydd y Llys. Bu'n amlwg iawn hefyd fel cystadleuydd yn yr
JONES, DAFYDD (Dafydd Siôn Siâms; 1743 - 1831), cerddor, bardd, a llyfr-rwymwr Bedyddiwyd 5 Mai 1743 yn eglwys Llandanwg, Sir Feirionnydd, mab John a Gwen James. Bu'n byw ym Maentwrog, lle y priododd ei wraig gyntaf, ac ym Mhenrhyndeudraeth (lle yr adeiladodd dy a'i alw'n ' Llundain'). Gofalai am y canu yn eglwys plwyf Llanfrothen ac âi o gwmpas i eglwysi eraill i ddysgu cantorion. Dywedir iddo adael yr Eglwys gan ymuno â'r Methodistiaid Calfinaidd, a gofalu am y canu yn y
JONES, DAFYDD RHYS (1877 - 1946), ysgolfeistr a cherddor Mhrydain ac yn athro yn Henffordd. Yr oedd G.J. Williams prifathro ysgol Cwmystwyth (a chefnder i'r Athro Griffith John Williams) wedi ei alw i'r fyddin, a phrifathrawon dros dro yn cymryd ei le. Yn Ionawr 1917 yr oedd Dafydd Rhys yn dechrau ar ail dymor fel prifathro yn ei hen ysgol, a bu yno nes i'r prifathro parhaol ddychwelyd yn niwedd Ionawr 1920, a thrachefn am rai wythnosau yn Ebrill a Mai wedi i
JONES, DANIEL (1771 - 1810), gweinidog gyda'r Bedyddwyr Cyffredinol Undodaidd rhydd-gymunol Ganwyd yn y Drefach (Llangeler) yn 1771. Gan ei fod â llaw gelfydd, prentisiwyd ef gyda gwneuthurwr clociau ac oriaduron, Yr oedd yn aelod gyda Bedyddwyr y Pant Teg gerllaw Castellnewydd Emlyn; dechreuodd bregethu a bu yn academi'r Bedyddwyr ym Mryste, 1788-92. Galwyd ef i fugeilio'r Pant Teg, ond bu'n well ganddo fynd i eglwys Back Lane, Abertawe. Er mai ymraniad Calfinaidd o Hen Dŷ Cwrdd
JONES, DANIEL (1725? - 1806), bardd amheus mai ef a gyfieithodd i'r Gymraeg ran o lyfr y Dr. John Gill Exposition of the Revelation of St. John fel y dywedir yn Llyfryddiaeth Sir Ddinbych, iii, 67. Yn ôl NLW MS 325E (39) 'roedd dros ei 80 mlwydd oed pan fu farw tua diwedd 1803, ond yn ôl cofnodion swyddogol Esgobaeth Llanelwy ar 10 Mawrth 1806 y claddwyd ef o'r elusendy yn Rhiwabon.
JONES, DANIEL (1908 - 1985), gwleidydd Llafur Ganwyd ef yn Danos Jones yn y Porth yng nghwm Rhondda ar 26 Medi 1908, yn fab i Daniel Jones, glöwr (Mae un ffynhonnell yn dweud mai yn Ystradgynlais y ganwyd ef). Addysgwyd ef yn ysgol elfennol Ynyshir a Chyngor Cenedlaethol y Colegau Llafur. Gweithiodd fel glöwr, 1920-32, dioddefodd gyfnod o ddiweithdra, 1932-36, ac bu'n beiriannydd o fewn y diwydiant awyrennau ar ôl 1936. Dyfarnwyd y BEM iddo
JONES, DANIEL JENKYN (1912 - 1993), cyfansoddwr , bu'n dadgodio negeseuon cryptig yn Bletchley. Perfformiwyd simffoni gyntaf Daniel Jones yn 1945, ac ystyrir mai hon oedd y simffoni gynharaf o bwys gan gerddor Cymreig. Yn 1950 enillodd Wobr y Gymdeithas Ffilharmonig Frenhinol am ei Prologue i gerddorfa, ac yn 1954 ef a gyfansoddodd y gerddoriaeth i gyd-fynd â'r darllediad clasurol o Under Milk Wood. Ymddiddorodd yn fawr mewn strwythurau a phatrymau
JONES, DANIEL OWEN (1880 - 1951) Madagascar, gweinidog (A) a chenhadwr ac ysgol. Priododd 1 Mai 1912 yn Eglwys Goffa Faravohitra, Antananarivo â Hilda Victoria Smith, aelod o Eglwys Loegr yn Watford, a hwyliasai allan ym Mawrth i'w briodi. Bu iddynt bedair merch. Symudwyd ef i Ambopotsy yn 1915 i ofalu am gylch eang o eglwysi a darlithio dri bore o'r wythnos yn y Coleg Diwinyddol Unedig. Daeth ei seibiant cyntaf yng Nghymru ar ben deng mlynedd. Wedi iddo ddychwelyd
JONES, DAVID (c. 1630 - 1704?), ficer a ffydd gadarn yn Nuw. Dyna'r bywgraffiad cyntaf ohono. Fe'i cysylltir yn fwyaf arbennig â phlwyfi Cellan, Sir Aberteifi, a Phencarreg, Sir Gaerfyrddin. Cred rhai mai ef oedd hwnnw a ymaelododd yng Ngholeg Eglwys Crist, Rhydychen, 10 Tachwedd 1654, ond y mae gan eraill, yn arbennig David Jones, ficer Llangeler (1661-1680), lawn cystal hawl ag yntau i'r cofnod hwnnw. Cyflwynwyd ef i ficeriaeth
JONES, DAVID (1741 - 1792), gweinidog gyda'r Bedyddwyr, a llenor Ganwyd yn Ynys-domlyd, Cwmaman (Caerfyrddin); ond aeth i sir Fynwy i ddilyn ei grefft fel teiliwr. Argyhoeddwyd ef dan bregethu Howel Harris; ac ar hyd ei oes wedyn bu sawr Methodistiaeth yn drwm arno, serch mai â'r Bedyddwyr, ym Mhen-y-garn, yr ymaelododd. Dechreuodd bregethu, ac yn 1773 urddwyd ef yn gynorthwywr i Miles Harri fel gweinidog; fel 'Dafydd Jones o Bontypŵl' yr adwaenir ef orau. Yr
JONES, DAVID (1663 - 1724?), clerigwr - onid gorffwyll, yn wir. Bu farw mewn dygn dlodi. Yr unig reswm dros ei gynnwys yn y gyfrol hon yw mai efe oedd gwrthrych y ddychan adnabyddus The Welch Levite tossed in a Blanket, 1692, gan Thomas Brown.
JONES, DAVID (1834 - 1890) Wallington, hanesydd lleol ac achydd Ganwyd 28 Mai 1834 yn Llanfleiddan, Sir Forgannwg, yn unig blentyn i Thomas Jones, bragwr, a Hannah, ei wraig. Addysgwyd ef mewn ysgol breifat yn Y Bont-faen. Ar ôl gadael Llanfleiddan bu'n byw mewn llawer lle yn Lloegr, ond yn 1875 ymsefydlodd yn derfynol yn Wallington. O'r adeg honno hyd 1879 ymddengys iddo ddal swydd gyfrifol fel clerc gyda chwmni masnachol Campbell a Shearer yn Llundain

Search results

757 - 768 of 1867 for "Mai"