Dictionary of Welsh Biography

ROWLAND(S), WILLIAM (1887 - 1979), ysgolfeistr ac awdur Genedlaethol Lerpwl, 1929. Fel y gellid disgwyl, roedd ymhlith aelodau cynharaf Cymdeithas Hanes Sir Gaernarfon pan sylfaenwyd hi yn 1938. Roedd hefyd ymhlith sylfaenwyr Clwb Dafydd y Garreg Wen, clwb diwylliannol Cymraeg anenwadol ac amhleidiol ym Mhorthmadog yn 1943; bu'n llywydd sefydlog o'r cychwyn hyd ei farw. Gweithredodd fel cadeirydd pwyllgor gwaith Eisteddfod Genedlaethol Pwllheli, 1955. Roedd yn un
RUCK, AMY ROBERTA (1878 - 1978), nofelydd Lanbryn-mair oedd ei mam hi, a fedrai olrhain ei thras hyd at y bardd Dafydd Llwyd o Fathafarn o'r bymthegfed ganrif ac at John Jones Maes-y-garnedd, Meirionnydd, yn yr ail ganrif ar bymtheg. Yn 1886, ar ôl cyfnod byr gyda'r Liverpool Volunteers, penodwyd Cyrnol Ruck yn Brif Gwnstabl Sir Gaernarfon ac fe ymgartrefodd y teulu yn Llwyn-y-brain, Llanrug. Addysgwyd Berta gartref i ddechrau, ond ar ôl tymor
SALISBURY, THOMAS (1567? - 1620), cyhoeddwr llyfrau Thomas Salisbury bedwar (o leiaf) o lyfrau Cymraeg yn Llundain - (a) Henry Salesbury, Grammatica Britannica, 1593; (b) William Middleton, Psalmae y Brenhinol Brophvvyd Dafydh gwedi i cynghaneddu mewn mesurau cymreig, 1603; (c) Edward Kyffin, Rhann o Psalmae Dafydd Brophwyd, 1603; a (ch) cyfieithiad Cymraeg o ran o Basilikon Doron (llyfr y brenin James I), 1604. Mynegir yng nghofrestr Cwmni'r Stationers
SAMWELL, DAVID (1751 - 1798), meddyg yn y llynges, a bardd y boblogaeth Frodorol? Yr oedd hefyd ar delerau cyfeillgar â rhai o lenorion Seisnig ei gyfnod. Er mor ddiddorol ydyw ei ganeuon y mae'n bosibl i Samwell wneuthur mwy o les i'w wlad trwy helpu gyda'r gwaith o gasglu gwaith Dafydd ap Gwilym a Huw Morys ac fel aelod o Gymdeithas y Gwyneddigion; yr oedd yn un o aelodau cynnar y gymdeithas honno (1774), daeth yn ysgrifennydd iddi yn 1788, ac yn
SAUNDERS, DAVID (Dafydd Glan Teifi; 1769 - 1840), gweinidog gyda'r Bedyddwyr, bardd, a llenor Ganwyd Ionawr 1769 yn Undergrove, Llanbedr-Pont-Steffan, mab hynaf Thomas ac Elinor Saunders, ac ŵyr i Evan Saunders a nai i David Saunders 'I', ill dau yn bregethwyr yn Aberduar. Cafodd ei addysg mewn ysgolion lleol, gan gynnwys ysgol Dafydd Jones, Dolwlff, Llanwennog, a bedyddiwyd ef gan Timothy Thomas, Aberduar, Gorffennaf 1784. Yr oedd yn aelod o deulu cefnog, ac enwir ef ymhlith bwrdeisiaid
SAUNDERS, SARA MARIA (1864 - 1939), efengylydd ac awdur aeth yn ffaeledig, yn arolygu dosbarthiadau'r Ysgol Sul ar aelwyd Cwrt Mawr. O dan ddylanwad ei theulu, yn arbennig ei mam a'i mam-gu a oedd yn bresenoldebau crefyddol allblyg eu natur, ei haddysg mewn ysgol fonedd Fethodistaidd yn Lerpwl a'i phlentyndod ym mhentre Daniel Rowland yn sŵn atgofion y trigolion am Ddiwygiad Dafydd Morgan Ysbyty Ystwyth (1859), profodd Sara dröedigaeth Gristnogol yn ferch
SEFNYN (fl. ail hanner y 14eg ganrif), bardd Canodd awdl foliant i Dudur ap Goronwy o Drecastell a Phenmynydd (bu farw 1367), ac awdl farwnad i Iorwerth Gyriawg, bardd o Fôn a flodeuai o gwmpas 1360. Canai hefyd foliant gwragedd, megis rhyw Angharad 'gymar Dafydd '; yn gymysg annhrefnus y ceir ei waith yn y llawysgrifau. Y mae'n dra thebyg mai ef oedd tad y bardd Gwilym ap Sefnyn.
SIANCYN FYNGLWYD (fl. c. 1470), bardd Brodor, y mae'n debyg, o Ddeheudir Cymru. Ni wyddys dim am ei fywyd, ond ceir ychydig o'i farddoniaeth mewn llawysgrifau. Yn ei phlith ceir dau gywydd i Syr Rhys ap Tomas o Ddinefwr a gyfansoddwyd pan oedd hwnnw'n ŵr ifanc. (Peniarth MS 83 (70); Llanstephan MS 30 (435).) Yr oedd ei fab, Dafydd Fynglwyd, yn fardd hefyd.
SIMON, BEN (c. 1703 - 1793) ab Dewi '. Rhwng 1747 a 1751 y copiodd ei lawysgrif enwocaf, 'Tlysau'r Beirdd' (NLW MS 5474A), a'i gasgliad adnabyddus o weithiau Dafydd ap Gwilym (NLW MS 5475A) yn 1754. Y mae eraill o'i lawysgrifau yn Llyfrgell Dinas Caerdydd ac yn Rhydychen. Prynwyd ei lawysgrifau a'i lyfrau gan Thomas Evans ('Tomos Glyn Cothi') yn 1790, a defnyddiwyd rhai ohonynt, ar ôl hynny, gan ' Iolo Morganwg.' Yr oedd
SIMWNT FYCHAN (c. 1530 - 1606), bardd . Cyhoeddwyd rhai o'i gywyddau, a chynhwyswyd ei awdl enghreifftiol i Birs Mostyn, awdl a ddangosodd yn eisteddfod Caerwys yn 1568, yng ngramadeg Siôn Dafydd Rhys, 1592. Ac yn 1571 cyhoeddwyd dalen yn cynnwys epigram y bardd Lladin, Martial, am 'ddedwyddyd bydol' gyda chyfieithiad Cymraeg ar fesur cywydd o waith Simwnt Fychan, cyfieithiad a luniodd ' wrth arch ac esponiat ' ei noddwr, Simon Thelwall o Blas-y
SION ap DAFYDD ap SIENCYN - see SION DAFYDD ap SIENCYN
SIÔN ap HOWEL ab OWAIN (1550? - 1626/7), cyfieithydd mab Howel ab Owain, Cefn Trefiaeth, Llanystumdwy a Catherine, merch Rhisiart ap Dafydd o Gefn Llanfair. Yr oedd felly'n nai i Huw ap Rhisiart ap Dafydd ac yn gefnder i Richard Hughes. Ar ôl marw'i dad yn 1583 ef oedd y penteulu yng Nghefn Treflaeth, ac yr oedd yn un o'r rhai a erlynwyd gan Iarll Caerlŷr yn helynt Fforest yr Wyddfa. Yn llawysgrif Llanfair a Brynodol 2 yn y Llyfrgell Genedlaethol

Search results

469 - 480 of 566 for "Dafydd"