Dictionary of Welsh Biography

DAFYDD LLWYD ap LLYWELYN ap GRUFFUDD (c. 1420 - c. 1500) Fathafarn, Ef oedd awdur tua 50 o'r 200 o gywyddau brud ei gyfnod sydd ar gael, a dyna ei enwogrwydd pennaf Fe'i hystyrid hefyd yn ei ddydd yn ddehonglwr mawr o'r hen lyfrau brud. Ym mhlwyf Llanwrin yr oedd ei Blas, a dengys ei achau ei hanfod o deulu bonheddig yn y fro honno, a'i wraig, Margred, yr un modd. Goroesodd ef ei blant. Ieuan, Maredudd, a Llywelyn oedd enwau tri o'i feibion, a cheir sôn am ferch o'r un enw a'i mam (Powys Fadog, vi, 37), ac am feibion eraill efallai. Heblaw'r cywyddau brud
DAFYDD y COED (fl. 1380), un o'r Gogynfeirdd diweddar Cadwyd pedair awdl sylweddol o'i waith a mân bethau o natur dychan yn ' Llyfr Coch Hergest.' Canodd i Rydderch ab Ieuan Llwyd o Lyn Aeron (fl. 1386-97), Hopcyn ap Thomas o Ynys Dawe (fl. 1360-90), a Gruffudd ap Llywelyn o Uwch Aeron. Cadarnheir amcan Moses Williams, yn ei Repertorium Poeticum, mai tua 1380 y blodeuai. Gwr o Ddeheubarth ydoedd fel y dengys yr awdlau uchod a'r mân ddarnau, sy'n
DAFYDD, EDWARD (c. 1600 - 1678?) Fargam, bardd Gellir bwrw ei eni tua 1600, a chawn gywydd o'i waith a ganodd yn 1623. Dywedai ' Iolo Morganwg ' mai ei athro barddol ydoedd Llywelyn Siôn o blwyf cyfagos Trelales. Ef yw'r amlycaf o feirdd Morgannwg yn yr 17eg ganrif, ac yn ôl pob tebyg, gellir edrych arno fel yr olaf ohonynt a oedd yn fardd wrth ei grefft. Canai awdlau a chywyddau i foneddigion Morgannwg, ond a barnu wrth gymaint o'i waith ag
DANIEL ap LLOSGWRN MEW, bardd Ceir awdl-farwnad i Owain Gwynedd (bu farw 1170) a briodolir iddo yn Hendreg. MS. 21ab, a The Myvyrian Archaiology of Wales, 193a. Y mae 'Llyfr Coch Hergest,' col. 1401, yn priodoli iddo gadwyn o englynion marwnad i Ruffudd ap Cynan ab Owain Gwynedd (bu farw 1200) a geir yn Hendreg. MS. 113b ac yn y The Myvyrian Archaiology of Wales, 204b, fel gwaith Llywarch ab Llywelyn (Prydydd y Moch). Ni
DAVIES-COOKE family Gwysaney, Llannerch, Gwysaney, Llannerch, sir Ddinbych, a'i ail wraig, Eleanor gweddw Evan Griffith o Bengwern, Sir y Fflint, a chwaer John Williams, archesgob Caerefrog. Trwy'r briodas yma unwyd llyfrgell werthfawr Llannerch a gynullwyd yn y fan gyntaf gan Gruffydd ab Ieuan ap Llywelyn Fychan, a'r ystad a etifeddodd Syr Peter Mutton ar ôl Edward Gruffydd ab Ieuan, trydydd mab Gruffydd ab Ieuan ap Llywelyn Fychan, â Gwysaney. Syr Peter
DEIO ab IEUAN BWL (fl. c. 1530), bardd Nid ymddengys gadw ond un cywydd o'i waith, sef 'Mawl Llywelyn ab Ieuan ap Howel o Foelyrch i ofyn dau gi i William ap Mathew ap Griffith.' Yn ôl Lewis Dwnn bu Llywelyn ab Ieuan ap Howel farw yn 1534.
DERFEL, ROBERT JONES (1824 - 1905), bardd a sosialydd chylchgronau seciwlaraidd ac agnostig. Wedi rhoi'r gorau i bregethu tua 1865 prynodd â'r arian a gynilasai siop i werthu llyfrau Cymraeg ym Manceinion, a gwasg ynghlwm wrthi, a'i wasg ef ei hun a gyhoeddodd rai o'i bamffledi Saesneg ar sosialaeth; hefyd cyhoeddodd 'Derfel's School Series,' cerddi Saesneg, gyda nodiadau, ar 'Llywelyn ab Gruffydd' ac eraill, a hefyd ddetholiadau bychain o weithiau Scott
DEWI SANT, sefydlydd ac abad-esgob cyntaf Tyddewi a nawddsant Cymru Llwyd, Dafydd Llwyd ap Llywelyn, Rhisiart ap Rhys, a Lewys Glyn Cothi. Yn 1398 cyhoeddwyd gorchymyn gan yr archesgob Arundel i ddathlu ei ŵyl drwy'r holl archesgobaeth, ac yn 1415 gan yr archesgob Chicheley i'w dathlu 'gydag arweiniad y côr a naw llith.' Rhoes Calixtus II fraint bendith gyfartal ag un daith i Rufain i ddwy i Dyddewi. Ar hyd yr oesoedd bu Tyddewi'n gyrchfan pererinion, ond ar ôl y
DWN, HENRY (cyn c. 1354 - Tachwedd 1416), uchelwr a gwrthryfelwr Roedd Henri Dwn o Groesasgwrn, Llangyndeyrn, Sir Gaerfyrddin, yn fab i Gruffudd Dwn (neu Gruffudd Gethin) ap Cadwgan ac Annes ferch Cadwgan ap Ieuan, ac yn ddisgynnydd o lin Llywelyn ap Gwrgan, arglwydd Cydweli. Ymddengys Dwn yn y cofnod hanesyddol yn gyntaf ym Mhicardi a Normandi yn 1369 yn llu John of Gaunt, dug cyntaf Caerhirfryn, ac fe'i penodwyd yn ystiward Cydweli gan Gaunt yn 1388-89. Yn
EDERN DAFOD AUR, lunio dosbarth bychan ar lythrennau'r Gymraeg ac ar ffurfiau geiriau ' namyn cyfieithiad o'r cyfenw Groeg ' Chrysostom.' Er hynny, gellir tybied fod y dosbarth yn gynharach nag a awgrymir gan Syr John, oherwydd sonnir am 'Ddull Edern Dafod Aur' ym marwnad Tudur Aled gan Siôn ap Hywel ap Llywelyn Fychan. Y mae'n eglur ei fod wedi ennill ei blwyf fel un o'r hen awdurdodau erbyn 1525, ac felly y mae'n fwy na thebyg fod y dosbarth yn perthyn i'r ganrif flaenorol. Rhaid with
EDNYFED FYCHAN oedd mor helaeth ac wedi eu gwasgaru ar led hefyd, a hynny ar delerau mor ffariol, yn gwneuthur y bobl hyn yn rhagflaenwyr y dosbarth hwnnw o ysgwieriaid Cymreig y mae ei ddyfod i sylw yn elfen amlwg yn y cyfnod ar ôl y goncwest. Nid ydyw'r tablau achau yn cytuno'n gyfan gwbl â'i gilydd ynglyn a nifer plant Ednyfed. Yn ystod y blynyddoedd y bu Dafydd ap Llywelyn a Llywelyn ap Gruffydd (1240-62) yn
EDWARDS, Syr JOHN GORONWY (1891 - 1976), hanesydd (1935), cyfrol o destunau neu grynodebau o destunau o archifau'r Swyddfa Cofnodion Cyhoeddus, wedi eu dyddio'n ddiogel am y tro cyntaf; a Littere Wallie (1940) o 1217 i 1297, a gymerwyd o gofrestr o ddogfennau wedi eu trawysgrifio'n llawn gan Edwards ynghyd ag ysgrif a drawsnewidiodd ddealltwriaeth o'r Tywysog Llywelyn ap Gruffudd a'i berthynas ag Edward I. Ar yr un pryd, roedd ysgrifau ar y senedd

Search results

37 - 48 of 247 for "Llywelyn"