Dictionary of Welsh Biography

FRANCIS, JOHN (1789 - 1843), melinydd a cherddor Ganwyd 20 Mawrth 1789, mab William a Margaret Francis, Melin Rhyd-hir, Pwllheli, Sir Gaernarfon. Hoffai gerddoriaeth yn fachgen, dysgodd elfennau cerddoriaeth a chynghanedd, a daeth i allu cyfansoddi yn lled ieuanc. Nid oes ond tair tôn ar gael o'i waith. Yn Seren Gomer, Tachwedd 1821, ceir tôn o'r enw ' Mwyneidddra,' ac un arall dan yr enw ' Gomer,' ac, ym Mawrth 1823, y dôn ' Pwllheli ' - ei
GALLIE, MENNA PATRICIA (1919 - 1990), awdur ddynion. Yn ystod y cyfnod hwn yn ei bywyd y trawyd hi gan rym yr hyn a alwai'n 'women's lib.', er nad ystyriai ei hun yn ffeminydd ideolegol. Mewn adolygiad o The Female Eunuch Germaine Greer (1970) ar gyfer y Cambridge Review, collfarnodd dôn ymosodol y llyfr yn llym, tra'n cymeradwyo'r parodrwydd i herio syniadau traddodiadol am swyddogaethau'r rhywiau. Gallai hithau bleidio 'women's lib' mewn cywair
GILDAS (fl. 6ed ganrif), mynach neu sant 600. Am ei gyfraniad i'r ail don o saint Gwyddelig gweler Hugh Williams, Gildas, 416; a barn bwyllog Syr John Lloyd arno yn gyffredinol yn A History of Wales, 134-43.
GRIFFITHS, PHILIP JONES (1936 - 2008), ffotograffydd am gyswllt rhamantus rhyngddynt) yn Angkor Wat cafodd gyfle am sgŵp yn null y paparazzi a ddaeth â digon o incwm iddo i gynnal ei waith yn Vietnam. Er bod ei ffotograffiaeth yn cael ei chymharu â gwaith ei gyfoedion Don McCullin, Tim Page a Larry Burrows, Griffiths oedd yr unig un i gwestiynu moesoldeb y rhyfel. Roedd am fod yr un a ddangosai i'r byd y gwir am beth oedd yn digwydd yn Vietnam. Dyma
GRUFFUDD GRYG (fl. ail hanner y 14eg ganrif), bardd daw ar yr holl helynt mewn dull mawrfrydig a weddai i'w gradd. Yn anffodus, golyga hyn nad oes bellach sail inni i ddal mai yn Llanfaes y claddwyd Gruffudd, gan mai ffug yw'r farwnad a ddywed hynny. Ond cawn beth mwy, sef cydnabod gan Ruffudd mai Dafydd oedd ei athro ym myd y cywydd. Yn sicr yn ei gywyddau dyfalu i'r Don, ac i Leuad Ebrill, mae'n llawn cystal â'i athro, onid gwell. Geilw Dafydd ef
GWYNN, HARRI (1913 - 1985), llenor a darlledwr delynegol oedd pynciau 'Cerddi Bangor: 1930-40': hiraeth, natur a serch. Deunydd gwahanol ei dôn sydd yn 'Cerddi Llundain: 1940-50'. Mae'r mydryddu'n fwy afreolaidd (ac afreolus), y dôn yn fwy coeg a'r pynciau yn fwy cignoeth. I raddau, dadrithiad â'i hunan iau a diniweitiach sydd yn 'Cerddi Llundain' lawn gymaint â diflastod ar fywyd cyfoes. Daeth Harri'n Fodernydd yn null Eirian Davies, T. Glynne Davies
HARRIES, DAVID (1747 - 1834), cerddor a hynafiaethydd Ganwyd 16 Medi 1747 yn Nantllymystyn, Llansantffraid, Maesyfed, mab i John a Winifred Harries. Cyfansoddodd donau ac anthemau. Anfonodd ei dôn ' Babel ' i eisteddfod y Trallwng 1824 ond ni chafodd y wobr. Ceir hi yn Caniadau Seion (Mills). Yn yr Atodiad i'r Caniadau Seion y mae ' O Dduw gwared Israel ' o'i waith, ac, yn Cerddor y Cymry, garol Nadolig - ' Cyduned bob Cristion.' Yr hyn â'i
HUGHES, HYWEL STANFORD (1886 - 1970), ranshwr, cymwynaswr a chenedlaetholwr yn is-lywydd cymanfa ganu America yng Nghaerdydd yn 1969. Cydnabu Gorsedd y Beirdd ei gymwynasau a'i deyrngarwch i Gymru drwy ei dderbyn i Urdd Derwydd fel ' Don Hywel '. Oherwydd ei bersonoliaeth, ei rwyddineb mewn Sbaeneg, a'i enw da diamheuol daeth i gyswllt â nifer o lywyddion a seneddwyr blaenllaw Colombia. Yn 1955 prynodd Drws-y-coed, Porthaethwy, Môn, a daeth y plas yn ganolfan ddiwylliannol
HUGHES, JOHN (1814 - 1889), peiriannydd ac arloeswr gweithfeydd yn Rwsia ddiwydiannol enfawr dyffryn y Don. Bu John Hughes farw yn 1889 a dygwyd ymlaen ei waith gan ei bedwar mab, gydag Arthur, ei ail fab, yn goruchwylio'r gweithfeydd yn Hughesoffka. Diddorol hwyrach fyddai dweud i Arthur Hughes gael ei briodi, ag Augusta James, Llanover, gan y bardd-bregethwr ' Islwyn.' Yn 1917 cymerodd y llywodraeth Sovietaidd feddiant o gwimnïau diwydiannol, ac felly daeth y Cwmni Newydd Rwsia
HUGHES, JOHN (1873 - 1932), cyfansoddwr yr emyn-dôn 'Cwm Rhondda ' David, a bu iddynt fab a merch. Fel ei dad, daeth yn ddiacon ac arweinydd y gân yng nghapel Salem. Cyfansoddodd ei emyn-dôn enwog ar gyfer cyfarfodydd dathlu yn 1907 yng nghapel Rhondda, Pontypridd. Fodd bynnag, nid oedd ' Cwm Rhondda ' ond un o lawer o emyn-donau, anthemau a chaneuon a gyfansoddodd. Bu farw yn Nhon-teg, Llanilltud Faerdref, 14 Mai 1932.
HUGHES, RICHARD SAMUEL (1855 - 1893), cerddor Bethesda, Arfon, yn 1887, lle yr ymsefydlodd yn athro cerdd. Efe oedd y cân-gyfansoddwr mwyaf yn hanner olaf y ganrif ddiwethaf. Cyfansoddodd nifer fawr o ganeuon a fu yn boblogaidd iawn, megis ' The Inchcape Bell,' ' Y Tair Mordaith,' ' Y Dymestl,' ' Llam y Cariadau,' ' Arafa, Don,' a'r deuawdau ' Gwys i'r Gad ' a ' Lle treigla'r Caveri,' a ' Chwech o Ganeuon Gwladgarol.' Bu ei anthem ' Wel, f'enaid
JACOB, WILLIAM (1777 - 1845), cerddor Handel. Yn Eos Cymru yr ymddangosodd y dôn ' Huddersfield ' (Newton) gyntaf yng Nghymru ar y geiriau 'Duw mawr y rhyfeddodau maith.' Bu farw 27 Hydref 1845 yn 68 oed, a chladdwyd ym mynwent eglwys Holywell.

Search results

37 - 48 of 108 for "Dôn"