Dictionary of Welsh Biography

MORGAN family Tredegar Park, fyw yn 1387) a PHILIP ap MORGAN; yr ail oedd sefydlydd Morganiaid Llantarnam. Parhaodd y llinell union, o Llewelyn ap Morgan, trwy IEUAN ap LLEWELYN ap MORGAN, a Syr JOHN MORGAN, 'Knight of the Sepulchre,' 1448, stiward Gwynllwg, a urddwyd yn farchog 26 Mehefin 1497. Mab iau i Syr John Morgan oedd THOMAS MORGAN, Machen (yn fyw yn 1538), 'Esquire of the Body' i'r brenin Harri VII ac hen hen hen hen
MORGAN, HYWEL RHODRI (1939 - 2017), gwleidydd bell â chyhoeddi erthygl a honnai fod arweinydd Plaid Cymru, Ieuan Wyn Jones, ar fin cael ei benodi'n Brif Weinidog newydd. Serch hynny, ar ôl dadlau mewnol ffyrnig cefnodd y Democratiaid Rhyddfrydol ar y Glymblaid Enfys. Gyda'i reddf wleidyddol arferol gwelodd Morgan ei gyfle, a rhwng teilchion a checru'r glymblaid fethedig, llwyddodd i gael y Cynulliad i'w gadarnhau yn Brif Weinidog llywodraeth
MORGAN, JOHN (1743 - 1801), clerigwr Lledrod am gyfnod a derfynodd ar ddiwedd 1771. Yn 1772 dilynodd ' Ieuan Brydydd Hir ' yng nghuradiaeth Llanberis (ni byddai rheithoriaid Llanrug a Llanberis yn ei gyfnod ef, John Ellis a Peter Bayly Williams, yn gwasnaethu yn Llanberis). Cyflog Morgan oedd £24, ac yr oedd yn byw yn y Tŷ-isa; cadwai ysgol y bu ' Dafydd Ddu Eryri ' yn ddisgybl ynddi yn 1774. Daeth John Morgan mor enwog fel pregethwr fel y
MORGAN, THOMAS REES (1834 - 1897), peiriannydd, gwneuthurwr peiriannau, a dyfeisydd Ganwyd 31 Mawrth 1834, ym Mhenydarren, Merthyr Tydfil. Bu'n gweithio mewn gweithydd haearn nes iddo, yn 10 oed, gael damwain a gollodd iddo ei goes chwith y tu isaf i'r pen-glin. Bu wedyn o dan addysg yn ysgolion John Thomas ('Ieuan Ddu'), Owen Evans, a Taliesin Williams ('Taliesin ab Iolo'); o dan yr olaf dysgodd fathemateg ac elfennau mecaneg. Bu wedyn yn gweithio yn y gweithydd haearn lleol
MORGAN, WILLIAM (1819 - 1878), bardd Ganwyd 3 Gorffennaf 1819 yng Nghefn-coed-cymer, gerllaw Merthyr Tydfil. Yr oedd ei fam yn nith i'r Dr. George Lewis. Symudodd y rhieni i Aberdâr pan oedd y plant yn ieuanc. Daeth y mab yn flaenllaw yng nghylchoedd Methodistaidd Aberdâr a'r cylch. Yr oedd yn gyfeillgar â John Roberts ('Ieuan Gwyllt'), a ddaeth i'r ardal i olygu Y Gwladgarwr, 1858; iddynt hwy, yn anad neb, y mae'r clod am sefydlu y
MORRICE, JAMES CORNELIUS (1874 - 1953), offeiriad ac ysgolhaig Cymraeg goleg Corpus Christi. Yr oedd yn ficer Caergybi, 1926-27, ac o hynny ymlaen mewn amrywiol blwyfi yn Lloegr y bu'n gwasanaethu. Ceir y manylion yn Crockford's. Bu'n gynhyrchiol iawn fel ysgolhaig yn y cyfnod wedi iddo ymadael â'r coleg. Ef a olygodd y gyfrol gyntaf yng nghyfres y Bangor Manuscripts Society, sef Gwaith barddonol Howel Swrdwal a'i fab Ieuan (1908), a hefyd, yn yr un gyfres, Detholiad o
MORRIS, RICHARD (1703 - 1779), sylfaenydd Cymdeithas y Cymmrodorion , 'Ieuan Fardd' (Evan Evans). Casglodd nifer mawr o lawysgrifau, a phan fu farw Lewis Morris, brysiodd i lawr i Benbryn i gydio yn llawysgrifau hwnnw, yn nannedd ei nith Ellen - y mae gennym le mawr i ddiolch iddo am eu hachub rhag mynd ar chwâl. Llywyddai'r Cymmrodorion (bu'n llywydd hyd ei farw) fel unben; gallai golli ei dymer a dweud pethau hallt, ond bu'n faddeugar i Oronwy Owen, yn amyneddgar y tu
MORRIS, WILLIAM (fl. 1829-73?), cynorthwywr i'r Comisiynwyr Addysg yng Nghymru, 1846-7, awduron Llyfrau Gleision enwog 1847 Er pob ymdrech, methwyd a chael allan i'r dim pa bryd y ganwyd ef na pha bryd y bu farw. Yn ôl Wilkins, bu'n feistr ar ysgolion preifat yn ardal Merthyr Tudful yng Nghefn-coed-y-cymer a Chae-pant-tywyll, a chanddo atgofion difyr am ei brofiadau. Geilw Ieuan Gwynedd (Evan Jones) ef yn 'Ddissenter', ond nid oedd yn ' Ddissenter ' yn ystyr Ieuan i'r gair; geilw un arall ef yn Fethodist, gan gymryd
MORYS ap HYWEL (ap TUDUR) (fl. c. 1530), bardd ni wyddys unrhyw fanylion am ei fywyd, ond cadwyd peth o'i farddoniaeth mewn llawysgrifau. Cywyddau crefyddol yw'r mwyafrif ohonynt, ond ceir hefyd rai i Siôn Wyn o'r Tŵr, Edwart Pilstwn o Emral, a Llywelyn ap Ieuan ap Hywel o Foelyrch.
MOSTYN family Mostyn Hall, Yn ôl History of the Family of Mostyn of Mostyn, 1925, a gynullwyd gan y 3ydd barwn Mostyn a T. Allen Glenn, daeth y tir y saif plas Mostyn arno yn awr yn eiddo teuluol bum canrif yn ôl trwy briodas IEUAN FYCHAN (a fu farw 1457), Pengwern, Llangollen (a Thre Castell, sir Fôn) ag ANGHARAD, merch ac aeres HYWEL (neu Howel) AP TUDUR AB ITHEL FYCHAN (a gweddw Edward Stanley yn ôl NLW MS 1557C). Ni
OWAIN, Syr DAFYDD, offeiriad a phrydydd Ruffudd ap Ieuan ap Llywelyn Fychan a Siôn Tudur.
OWAIN, OWAIN LLEWELYN (1877 - 1956), llenor, cerddor, a newyddiadurwr Cymru yng Nghaernarfon o ddyddiau cynnar y mudiad, ac ef a ofalai am drefnusrwydd y gorymdeithiau ar achlysuron arbennig yn y dre. Bu'n selog yn achos dirwest gyda'r Rechabiaid a'r Temlwyr Da. Cyhoeddodd nifer o gofiannau megis Fanny Jones (1907), Ieuan Twrog (1909), J. O. Jones (Ap Ffarmwr) (1912), T.E. Ellis (1916), Anthropos a Chlwb Awen a Chân (1946), Bywyd, gwaith ac arabedd Anthropos (1953

Search results

229 - 240 of 330 for "Ieuan"