Dictionary of Welsh Biography

EVANS, ROBERT (fl. c. 1750), bardd Bu'n glerc plwyf Meifod, a dywedir iddo farw yn yr Elusendy oddeutu 1750. Cynhwyswyd ei gân fwyaf poblogaidd, sef ' Cerdd y Winllan,' ynghyd a dwy gerdd arall o'i eiddo, sef ' Ystyriaeth ar fyrdra oes dyn ' a ' Cerdd ar ymadawiad Pachadur ai Oferedd,' gan Dafydd Jones, Trefriw, yn ei Flodeu-Gerdd, 1759. Ysgrifennai yn ddwys ac yn ddifrifol, yn bennaf ar bynciau diwinyddol. Efe a ddysgodd
EVANS, THOMAS (Telynog; 1840 - 1865), bardd mae'r ddiwethaf wedi ei chynnwys gan W. J. Gruffydd yn ei Flodeugerdd. Bu farw 29 Ebrill 1865 a chladdwyd ef ym mynwent gyhoeddus Aberdâr. Cyhoeddwyd yn 1866 gyfrol o'i weithiau wedi eu dethol gan ei gyfaill 'Dafydd Morganwg' gyda chofiant gan Howel Williams.
EVANS, THOMAS CHRISTOPHER (Cadrawd; 1846 - 1918), hynafiaethydd, hanesydd lleol, a chasglydd llên gwerin Gefn Ydfa,' a ' Cadrawd ' yr un modd, yn enwedig trwy ei History of the Parish of Llangynwyd, 1887. Yn 1894 amddiffynnodd ef y stori o flaen Cymmrodorion Casnewydd yn erbyn 'Dafydd Morganwg.' Gof oedd 'Cadrawd.' Bu ddwywaith yn ystod ei ieuenctid yn America, ac yn canlyn ei alwedigaeth yn Pittsburgh lle yr oedd yn aros gyda pherthnasau. Ond yn yr 'Hen Blwyf' yr oedd ei fryd, ac yno y treuliodd y rhan
EVANS, THOMAS (fl. 1596-1633), bardd a chopïydd llawysgrifau Fel Thomas Evans, Hendreforfudd, yr adweinir ef. Trefddegwm yn hen blwyf Corwen yw Hendreforfudd, ond yn awr gorwedd ym mhlwyf eglwysig Llansantffraid Glyn Dyfrdwy. Mab oedd ef i Ifan ap Sion ap Robert Amhadog ap Siencyn ap Gruffudd ap Bleddyn a Lowri ferch Gruffudd ab Ifan ap Dafydd Ddu ap Tudur ab Ifan ap Llywelyn ap Gruffudd ap Maredudd ap Llywelyn ap Ynyr. Ni wyddys fan na phryd ei eni na'i
EVANS, WILLIAM (d. 1589/90), uchelwr clerigol Ganwyd ym maenordy Llangatwg-feibion-Afel, sir Fynwy, yn fab hynaf (medd Clark) i Ieuan ap Thomas (geilw Dafydd Benwyn y tad yn ' Siôn '), disgynnydd (trwy fab gordderch) i Syr William ap Thomas o Raglan, ac felly un o dylwyth yr Herbertiaid; daliai William Evans fywoliaeth y plwyf (ym mharc y plas y mae'r eglwys) a chyda hi guradiaeth gyfagos, y gorfodwyd ef yn 1563 i roi curad ynddi. Yr oedd
EVANS, WILLIAM (Cawr Cynon; 1808 - 1860), swyddog mwynawl a bardd Ganwyd mewn bwthyn gerllaw pont haearn Ynysgau, Merthyr Tydfil, yn fab i Richard Morgan Dafydd Evan, mwynwr a meddyg gwlad. Aeth William yn fwynwr hefyd. Astudiodd y cynganeddion, ac yn gynnar yn ei oes enillodd wobr am bum englyn ar farw Richard Jones, tafarndy'r Lamb. Cystadleuai'n aml yn eisteddfodau lleol y Cymmrodorion, ' Yr Alarch,' y ' March Gwyn,' etc., gan ysgrifennu cywyddau ac
FOULKES, ISAAC (Llyfrbryf; 1836 - 1904), perchennog newyddiadur a chyhoeddwr ei hun, ac efe oedd ei olygydd a'i gyhoeddwr. O hyn ymlaen cyhoeddodd lawer o lyfrau Cymraeg, mawr a bach, gan gynnwys adargraffiadau rhad o weithiau'r beirdd a'r ysgrifenwyr rhyddiaith mwyaf adnabyddus. Ymhlith y llyfrau pwysicaf a gyhoeddodd ceir Dafydd ap Gwilym, 1873; y Mabinogion Cymreig, 1880; Iolo Manuscripts (ail arg.), 1888; Philip Yorke, The Royal Tribes of Wales, 1887; a John Fisher, The
GRIFFITH family Cefn Amwlch, Penllech, Llŷn Honnai'r teulu hwn ei fod yn disgyn o Rys ap Tewdwr Mawr trwy Drahaearn Goch, arglwydd Cymydmaen. Gellir olrhain ei gyswllt â Phenllech yn ôl i flynyddoedd cynnar y 14eg ganrif, ond Dafydd Vychan (fl. 1481) yw'r cyntaf o'r teulu y cyfeirir ato'n bendant fel o Gefn Amwlch. Am gyfnod yn ystod oes Elisabeth drwgdybid y Griffithiaid o fod yn wrthodwyr Catholigaidd ('recusants'), ac am hynny, efallai
GRIFFITH family Penrhyn, nifer o feirdd cyfoes - Cynfrig ap Dafydd Goch, Dafydd ab Edmwnd, Guto'r Glyn, Rhys Goch Eryri a Robin Ddu (NLW MS 3051D, 493, 495, 498, 542; Llanstephan MS 118, Llanstephan MS 78; Gwaith Dafydd ab Edmwnd, gol. T. Roberts, 107; Gwaith Guto'r Glyn, gol. J. Ll. Williams ac I. Williams, 52, 55; Iolo Goch ac Eraill, gol. H. Lewis, T. Roberts ac I. Williams, 307; H. T. Evans, Wales and the Wars of the
GRIFFITH, DAFYDD (1841 - 1910), ysgolfeistr, ciwrad, dyddiadurwr dychmygion afiach, ac yn anghredadwy anfaddeugar (ai mor bell ag ysgrifennu nodiadau pen blwydd digwyddiadau annymunol a ddaethai i'w ran). Ac yr oedd iddo lu o ragfarnau: yn erbyn Seisnigrwydd Eglwys Loegr yng Nghymru, yn erbyn arferion defodol rhai o eglwysi Aberdâr, yn erbyn Undodwyr a Byddin yr Iachawdwriaeth, yn erbyn 'Berw' (R. A. Williams), y bardd o'r Waunfawr y bu Dafydd Griffith yn giwrad iddo
GRIFFITH, EDWARD (1832 - 1918) fywyd cymdeithasol yr amserau. Ceir llawer o'i lawysgrifau yn Llyfrgell Genedlaethol Cymru gan gynnwys ei gasgliad o lawysgrifau Evan Jones ('Ieuan Gwynedd'), David Richards ('Dafydd Ionawr'), a Robert Oliver Rees (gweler N.L.W. Handlist of MSS., i, 232-41). Cymerodd ran amlwg ym mywyd cyhoeddus Sir Feirionnydd a bu'n gadeirydd bwrdd gwarcheidwaid Dolgellau a'r cyngor sir. Gwnaed ef yn ustus heddwch
GRIFFITH, WILLIAM (1719 - 1782), ffermwr Drws-y-coed Uchaf ar flaen dyffryn Nantlle o 1744 hyd ei farwolaeth; gŵr hysbys i Oronwy Owen, Margaret Davies o'r Coedcae-du, a 'Dafydd Ddu Eryri' (David Thomas) fel carwr llenyddiaeth, ond sydd hefyd yn haeddu sylw am mai ei dŷ ef oedd aelwyd y genhadaeth Forafaidd yng Ngwynedd o 1768 hyd 1776 - gweler dan yr enwau David Williams (1702 - 1779), David Mathias, a John Morgan (1743 - 1801). Nid

Search results

193 - 204 of 566 for "Dafydd"