Dictionary of Welsh Biography

EDWARDS, GWILYM ARTHUR (1881 - 1963), gweinidog (MC), prifathro Coleg Diwinyddol Aberystwyth, ac awdur Ganwyd 31 Mai 1881 yng Nghaernarfon, mab Owen Edwards, gweinidog (MC) brodor o Lanuwchllyn (cefnder Syr Owen M. Edwards), a Mary (ganwyd Jones) ei briod. Ymfudodd y tad i Awstralia i gael adferiad iechyd, ond bu farw'i briod cyn iddi fynd â'i theulu i ymuno ag ef ym Melbourne. Magwyd y teulu - tri o fechgyn-gan ei rhieni hi yn Nolgellau. Addysgwyd Gwilym yn ysgol sir Dolgellau, a dechreuodd
EDWARDS, HUW THOMAS (1892 - 1970), arweinydd ym myd undebaeth a gwleidydd T.G.W.U. a'r Blaid Lafur. Fe'i etholwyd yn aelod o gyngor dinesig Penmaen-mawr a bu'n gadeirydd arno. Yn etholiad 1929 gwasanaethodd fel cynrychiolydd Thomas ap Rhys a safodd fel ymgeisydd Llafur yn erbyn David Lloyd George ym mwrdeistrefi Caernarfon. Tra oedd yn ddi-waith yn 1932 fe'i penodwyd yn swyddog undeb llawn amser pan olynodd Arthur Deakin fel ysgrifennydd Cylch Shotton o'r Transport and
EDWARDS, HUW THOMAS (1892 - 1970), undebwr llafur a gwleidydd etholiad cyffredinol 1959. Yn ystod y cyfnod hwn, ac yn enwedig ar ôl iddo symud i Sychdyn, daeth Edwards yn gyfeillgar â nifer o genedlaetholwyr Cymreig a ddylanwadodd arno'n fawr. Cyfansoddodd farddoniaeth Gymraeg wrth draed y prifeirdd Gwilym R. Jones a Mathonwy Hughes. Yr oedd y ddau fardd hyn yn gweithio i'r Faner, hen bapur newydd Cymraeg a oedd wedi mynd i drafferthion ariannol difrifol yn yr
EDWARDS, JOHN (1692? - 1774), clochydd a bardd mab John Edwards a'i wraig Elinora (?). Bedyddiwyd ef yn 1692 yn eglwys plwyf Manafon, Sir Drefaldwyn, ac yno y priodwyd ef a Catherine, merch Evan Evans, Cwm-yr-annel, Carno, yn 1730. Bu'n glochydd Manafon am 50 mlynedd. Cyfansoddodd englynion a charolau, a chyhoeddwyd peth o'i waith yn almanac Evan Davies ('Philomath'), Manafon, 1738, ac yn almanaciau Gwilym Howell, Llanidloes, 1766-75
EDWARDS, JOHN (Siôn y Potiau; c. 1700 - 1776) , 1749. Lluniodd gyfieithiad o'r ail a'r drydedd ran o'r Pilgrim's Progress. Cyhoeddwyd yr ail ran gan Stafford Prys - yn 1761-2, mae'n debyg, a barnu oddi wrth 'Rybudd' y cyfieithydd (168), ac nid yn 1767 fel y dywed William Rowlands ('Gwilym Lleyn'). Argraffwyd y drydedd ran 'tros Ddafydd Llwyd o'r Bala ' yng Nghaerlleon yn 1768 - enwir Robert Llwyd o'r Bala yn yr ail ran fel cyfaill i'r cyfieithydd
EDWARDS, JOHN (1799 - 1873?), crydd a cherddor Ganwyd yn Cwmbranfach, plwyf Llansadwrn, Sir Gaerfyrddin. Ni chafodd fanteision addysg ym more ei oes. Cafodd wersi mewn cerddoriaeth gan Dafydd Siencyn Morgan. Crydd ydoedd wrth ei alwedigaeth, a threuliodd ei oes wrth ei grefft yn Llangadog, Sir Gaerfyrddin. Bu'n arwain y canu yng nghapel y Methodistiaid am flynyddoedd, ac yn glochydd eglwys y plwyf am 10 mlynedd. Cadwai ddosbarth cerddorol bob
EDWARDS, JOHN DAVID (1805 - 1885), offeiriad a cherddor beriglor Rhosymedre, lle y llafuriodd hyd ddiwedd ei oes. Dechreuodd ddysgu cerddoriaeth yn ieuanc, a chafodd wersi gan Dafydd Siencyn Morgan, ac astudiodd ramadegau cerddorol Taunsur, Calcott, ac eraill, a daeth yn gerddor enwog. Yn 1836 dug allan Original Sacred Music, y llyfr tonau cyntaf at wasanaeth cynulleidfaoedd yr Eglwys yng Nghymru. Yn 1843 daeth ag ail gyfrol o donau allan. Cyfansoddodd lawer
EDWARDS, Syr JOHN GORONWY (1891 - 1976), hanesydd (1935), cyfrol o destunau neu grynodebau o destunau o archifau'r Swyddfa Cofnodion Cyhoeddus, wedi eu dyddio'n ddiogel am y tro cyntaf; a Littere Wallie (1940) o 1217 i 1297, a gymerwyd o gofrestr o ddogfennau wedi eu trawysgrifio'n llawn gan Edwards ynghyd ag ysgrif a drawsnewidiodd ddealltwriaeth o'r Tywysog Llywelyn ap Gruffudd a'i berthynas ag Edward I. Ar yr un pryd, roedd ysgrifau ar y senedd
EDWARDS, Syr OWEN MORGAN (1858 - 1920), llenor graddio (1887) yn y dosbarth blaenaf. Dylid nodi dau ddylanwad pwysig a fu arno yno yn ei gyfnod cynnar yno. Y naill oedd dylanwad artistig Ruskin (y bu wedyn yn gohebu ag ef) a William Morris. Y llall oedd ' Cymdeithas Dafydd ab Gwilym ' - gweler ei hanes hi gan T. Rowland Hughes ('Cymdeithas Dafydd ap Gwilym, Rhydychen'), yn Y Llenor, 1931; awchlymodd y ' Dafydd ' y cariad at Gymru a oedd eisoes yn
EDWARDS, RICHARD OWEN (1808), cerddor Ganwyd 31 Gorffennaf 1808 yn Penderlwyngoch, Gwnnws, Sir Aberteifi, mab i John Edwards a brawd i J. D. Edwards. Cafodd ei wersi cyntaf mewn cerddoriaeth gan Dafydd Siencyn Morgan. Addysgwyd ef yn ysgol Ystrad Meurig. Bu am flynyddoedd yn arwain côr Ystrad Meurig, ac âi o gwmpas yr ardaloedd cylchynnol i gynnal ysgolion canu. Gallai ganu'r clarinet, a sefydlodd seindorf yn ei ardal. Cyfansoddodd
EDWARDS, ROGER (1811 - 1886), gweinidog gyda'r Methodistiaid Calfinaidd, awdur, a golygydd a thrwy hynny beri dicter ym mynwes John Elias a herfeiddio agwedd draddodiadol Methodistiaeth Galfinaidd. Yr oedd ei waith fel arloeswr gyda'r Cronicl yn rhagfynegi gwaith ' Gwilym Hiraethog ' gyda Yr Amserau, a Thomas Gee gyda Y Faner, ac yn gosod sylfaen i'r Rhyddfrydiaeth a ddaeth mor nodweddiadol o Ogledd Cymru yn ddiweddarach. At yr hyn a ddywedwyd eisoes dylid ychwanegu i Roger Edwards
EDWARDS, THOMAS (Caerfallwch; 1779 - 1858), geiriadurwr pendefigion â'r cwmni. Derbyniodd £1,000 yn anrheg ganddynt. Bu farw yn Llundain, 4 Gorffennaf 1858, a'i gladdu ym mynwent Highgate. Ymddiddorodd ar hyd ei oes yn yr iaith Gymraeg, ac mewn cerddoriaeth. Cyfrannodd lawer i'r cyfnodolion megis Y Gwyliedydd, Seren Gomer, Goleuad Cymru, Cymro Llundain, dan y ffugenwau 'T. ap Edwart ap Eurgain,' 'Zabulonun,' 'Caerfallwch.' Yn Y Gwyliedydd (1829-30) cyhoeddwyd

Search results

277 - 288 of 1353 for "dafydd ap gwilym"