Dictionary of Welsh Biography

PANTON, PAUL (1727 - 1797), bargyfreithiwr a hynafiaethydd hyd 1794. Gweithredodd yn gyson am flynyddoedd ar gylchdaith y Sesiwn Fawr ym Môn, Arfon, a Meirion. Yn 1781 cyhoeddodd yn ddienw, yn Llundain, Free Thoughts on the Continuance of the American War … by a Gentleman of Lincoln's Inn. Apwyntiwyd ef yn 1793 yn ddosbarthwr stampiau yng Ngogledd Cymru (yn 1821 y rhoddwyd sir Ddinbych dan ei ofal). Bu'n arweinydd ym mywyd cyhoeddus Môn, fel dirprwy-raglaw
PARRY family Madryn, Llŷn -station' i Ddulyn. Mab i hwn oedd Syr LOVE JONES -PARRY (1781 - 1853), 'yr hen Syr Love,' aelod seneddol dros fwrdeisdrefi Arfon yn 1837 a chadeirydd y frawdlys chwarterol am flynyddoedd Mab iddo yntau oedd Syr THOMAS LOVE DUNCOMBE JONES-PARRY (1832 - 1891), Aelod Seneddol Gwleidyddiaeth a Mudiadau Gwleidyddol Ganwyd 6 Ionawr 1832. Daeth ef i gryn enwogrwydd yn 1868, fel Rhyddfrydwr, trwy gipio
PARRY, EDWARD (1798 - 1854), cyhoeddwr llyfrau a hynafiaethydd rhagair i'r llyfr hwn, ac efe hefyd a olygodd ac a gyhoeddodd Blodau Arfon, sef gwaith Dewi Wyn, 1842. Bu'n llwyddiannus fel ysgrifennydd traethodau ar destunau hanes i eisteddfodau 'r cyfnod. Cyhoeddwyd Historical Researches on the Flintshire Castles, 1830, a gyflwynwyd ganddo i eisteddfod Dinbych, 1830, a hefyd ei draethawd ar Undeb Cymru a Lloegr, 1837, a fu'n fuddugol yn eisteddfod Tegeingl a
PARRY, HUMPHREY (c. 1772 - 1809), ysgolfeistr, aelod o Wyneddigion a Chymreigyddion Llundain Ganwyd tua 1772 yn y Cwm Mawr, Clynnog Fawr, Arfon. Yn glerc i gyfreithiwr yr aeth i Lundain, ond wedyn bu'n athro cynorthwyol yn ysgol ramadeg y Brewers' Company, Sadler's Wells, dan David Davies. Ar farwolaeth Davies (1797), agorodd Parry ysgol breifat yn Hackney; gellid meddwl iddi fod yn llwyddiant, oblegid yn 1806 sonia am wario £700 ar helaethu ei hadeilad. Yr oedd yn aelod o'r Gwyneddigion
PARRY, JOHN (Y telynor dall; 1710? - 1782) Dulyn. Penodwyd ef yn delynor Syr Watkin Williams Wynn yn Wynnstay, Rhiwabon. Cyfraniad mawr John Parry i Gymru oedd cyhoeddi tair cyfrol o alawon. Cyhoeddwyd y gyntaf dan yr enw Antient British Music yn 1742; cynorthwywyd ef gan Evan Williams, y telynor o Langybi, Arfon, i gasglu'r gyfrol hon. Yn 1761 dug allan A Collection of Welsh, English, and Scotch Airs, ac yn 1781 British Harmony, being a
PARRY, Syr THOMAS (1904 - 1985), ysgolhaig, Llyfrgellydd Llyfrgell Genedlaethol Cymru, Prifathro Prifysgol, bardd ; ac, yn ystod ei Is-Gangelloriaeth gyntaf o Brifysgol Cymru, 1961-1963, yr oedd yn rhaid trafod ffederaliaeth y Brifysgol. Yn academaidd, ffynnodd Aberystwyth o dan ei arweiniad; yn gymdeithasol a chorfforaethol, er i'r Piwritan o Arfon yn awr ac eilwaith ei chael hi'n anodd dygymod â moesau ac arferion ieuenctid rhyddfrydig y cyfnod, yr oedd yn bennaeth cywir i'w staff ac yn bennaeth gofalus o'i
PARRY, WILLIAM JOHN (1842 - 1927), arweinydd Llafur ac awdur Ganwyd 28 Medi 1842 ym Methesda, Arfon. Bu'n weithgar iawn gyda gwleidyddiaeth ar hyd ei oes, a chymerth ran flaenllaw yn etholiad 1868. Darllenodd bapur i'r Cymmrodorion yn eisteddfod genedlaethol 1882, ar ' Lywodraeth Leol, Daleithiol, ac Ymerodrol,' ond nis cyhoeddwyd yn nhrafodion y gymdeithas hyd 1917-8, am yr ystyrid ef ar y pryd yn rhy chwyldroadol; cynigiodd ynddo aildrefnu llywodraeth
PARRY-WILLIAMS, Syr THOMAS HERBERT (1887 - 1975), awdur ac ysgolhaig Ganed T. H. Parry-Williams ar 21 Medi 1887, yr ail o chwech o blant Henry Parry-Williams (1858-1925) ac Ann, née Morris (1859-1926), yn Rhyd-ddu, Arfon. 'Tom' (nid 'Thomas') y bedyddiwyd ef; enwau'r plant eraill oedd Blodwen, Willie, Oscar, Wynne ac Eurwen. Roedd yr asgen lenyddol yn nodweddu dwy ochr y teulu. Roedd brawd Ann, R. R. Morris, yn gynganeddwr medrus, roedd Henry Parry-Williams ei hun
PIERCE, ELLIS (Elis o'r Nant; 1841 - 1912), awdur rhamantau hanesyddol a llyfrwerthwr stondin lyfrau ef yn sefydliad arbennig ar faes yr eisteddfod genedlaethol, a chipiodd yntau nifer o wobrau'r eisteddfod. Bu'n glerc cyngor plwyf Dolwyddelan o'r dechrau hyd o fewn ychydig flynyddoedd i'w farw. Bu hefyd am dymor yn aelod o fwrdd gwarcheidwaid a chyngor dosbarth gwledig Llanrwst, a chynrychiolodd ei ardal am flynyddoedd yng Nghymdeithas Ryddfrydol Arfon, gan roddi cefnogaeth frwdfrydig i
PRITCHARD, EVAN (Ieuan Lleyn; 1769 - 1832), bardd droeon yn eisteddfodau'r cyfnod, e.e. yn Ninbych yn 1792 ar ' Cyflafan y Beirdd,' yn y Bala yn 1793 ar ' Tymhorau'r Flwyddyn ' ac yn Ninbych yn 1828 ar ' Gwledd Belsassar.' Ar 16 Hydref 1799 urddwyd ef a ' Dafydd Ddu Eryri ' a ' Gutyn Peris ' yn feirdd Cadair Gwynedd gan ' Iolo Morganwg ' pan oedd y gŵr hwnnw ar ei daith ym Môn ac Arfon. Yn Ionawr 1800 ymddangosodd y rhifyn cyntaf o gylchgrawn a elwid
PRYDYDD BYCHAN, Y (fl. 1220-70) Ddeheubarth, bardd Arfon amdano (The Myvyrian Archaiology of Wales, 277b); ' Da oedd rhwng caeroedd Ceredigion rym / Phylip a Gwilym aethlym wythlawn.' Byddai hynny yn ei gysylltu â Cheredigion, ac y mae'n sôn am Lanarth, Gwynionydd, Ystrad Fflur, a Charon. Yn The Myvyrian Archaiology of Wales, 357b, rhoir i Ddewi Mynyw yr englynion i Rys Gryg a briodolir i'r Prydydd Bychan yn The Myvyrian Archaiology of Wales, 262b.
PUGHE, JOHN (Ioan ab Hu Feddyg; 1814 - 1874), meddyg ac awdur Ganwyd 8 Medi 1814 yn Ysgubor Fawr, Chwaen Wen, sir Fôn, mab hynaf David Roberts Pughe ac Elizabeth ei wraig. Cymhwysodd ei hun fel meddyg yn Ysbyty S. Thomas, Llundain, ac ennill y radd o F.R.C.S. Ymsefydlodd am ychydig fel meddyg yn Abermaw ond yn Aberdyfi y cartrefai am y rhan fwyaf o'i oes. Treuliodd ran o dymor ei ieuenctid yng Nghlynnog, Arfon, lle'r oedd yn gyfaill i 'Eben Fardd

Search results

97 - 108 of 152 for "Arfon"