Dictionary of Welsh Biography

GRUFFUDD LLWYD ap DAFYDD ab EINION LLYGLIW (fl. c. 1380-1410), bardd ef yn rhai o lysoedd enwocaf ei wlad, ac ymhlith ei gywyddau i uchelwyr ei gyfnod ceir rhai i Owain Glyndŵr, Syr Dafydd Hanmer, Owain ap Maredudd o'r Neuadd Wen, a Hywel a Meurug Llwyd o Nannau. Canodd gywyddau serch, a chywyddau ac awdlau crefyddol; efe hefyd biau'r cywydd i ddanfon yr haul i annerch Morgannwg, a briodolir hefyd i Iolo Goch ac i Dafydd ap Gwilym (gweler Bulletin of the Board of
HODDINOTT, ALUN (1929 - 2008), cyfansoddwr ac athro , a What the old man does is always right. Roedd yn falch o gael ei ystyried yn gyfansoddwr Cymreig, a thynnodd ar awduron Cymreig am destunau, ond ni welir dylanwad elfennau cerddoriaeth werin ar ei idiom arferol, ac mae'n debyg mai traddodiad yr Eidal oedd y dylanwad cerddorol cenedlaethol cryfaf arno. Fe'i hurddwyd yn C.B.E. yn 1981, a dyfarnwyd iddo wobr Glyndŵr am gyfraniad rhagorol i'r
HOLBACHE, DAVID (fl. 1377-1423), cyfreithiwr, sefydlydd ysgol ramadeg Croesoswallt arglwyddiaeth Croesoswallt ac (yn 1409) yn ddirprwy-stiward arglwyddiaeth Iâl a Maelor Gymraeg. Bu'n aelod, naill ai dros Amwythig neu dros sir Amwythig, mewn Seneddau rhwng Chwefror 1406 a Thachwedd 1417. Colledwyd ef yn ddirfawr yn rhyfeloedd Owain Glyndŵr; yn ôl ei betisiwn yn 1406-7 (Rotuli Parliamentorum, iii, 600-1) yr oedd wedi colli 2,000 morc ar renti ei diroedd yng Nghymru, heblaw dioddef difrod o
HOPCYN ap TOMAS (c. 1330 - wedi 1403), uchelwr awdlau a ganwyd iddo, ac y mae'r cynnwys yn dangos ei fod nid yn unig yn un o brif noddwyr y beirdd yn y Deheudir, ond hefyd yn ŵr a ymddiddorai yn eu celfyddyd ac a gasglai lawysgrifau Cymraeg. Yn 1403, pan oedd Owain Glyndŵr yng Nghaerfyrddin, anfonodd wŷr i gyrchu Hopcyn ap Tomas fel y gallai egluro iddo pa oleuni a daflai'r hen ddaroganau ar ei dynged ef. Edrychid arno fel ' maister of Brut,' hynny
IEUAN GETHIN ap IEUAN ap LLEISION (fl. c. 1450), bardd ac uchelwr . Cadwyd llawer o'i farddoniaeth, ac yn ei phlith gywydd i Owain Tudur o Benmynydd, a gyfansoddwyd pan garcharwyd ef yn Newgate, cywydd marwnad i blant y bardd sydd hefyd yn ddychan i'r nodau a'u lladdodd, cywydd i'w fab, ac awdl farwnad i un o'i ferched. Ymddengys mai ffug yw hanes 'Iolo Morganwg' am Ieuan, sef amdano'n ymladd o blaid Owain Glyndwr ym Morgannwg, yn gorfod ffoi i Fôn, a chael dychwelyd
IOLO GOCH (c. 1325 - c. 1400), bardd blaenllaw eraill iddo oedd teulu Penmynydd (gw. Ednyfed Fychan) ym Môn, Syr Hywel y Fwyall, cwnstabl Castell Cricieth, ac Owain Glyndŵr. Tua diwedd ei yrfa, yn 1394, canodd gywydd cyngor i Syr Rosier Mortimer sy'n dangos gwybodaeth fanwl am wleidyddiaeth Prydain ac Iwerddon. Yr unig gerdd ganddo i uchelwr o'r de sydd wedi goroesi yw ei farwnad i Syr Rhys ap Gruffudd sy'n disgrifio ei angladd yng
IOLO GOCH (c. 1320 - c. 1398), bardd lys Hywel Cyffin, deon Llanelwy o 1385-97. Ceir tri chywydd a ganodd i Owain Glyndŵr, ond prin iawn y gellir dyddio'r olaf o'r tri wedi 1386. Perthynai Iolo felly yn hollol i'r 14eg ganrif, ac yr oedd yn gyfoeswr â Dafydd ap Gwilym a Llywelyn Goch Amheurig Hen; canodd farwnadau i'r ddau. Bu hefyd yn ffraeo'n farddol gyda Gruffydd Gryg. Canodd awdlau yn null y Gogynfeirdd, a hyd yn oed yn ei gywyddau
JAMES, DANIEL (Gwyrosydd; 1847 - 1920), bardd lle bu'n byw. Pan oedd yn ganol oed, caeodd gwaith Glandwr, ac aeth 'Gwyrosydd' i Dredegar a Dowlais, ac yna i Flaengarw erbyn 1891, lle y cafodd waith pwyso a thrafod glo ar ben pwll. Daeth yn gyfeillgar â Glyndwr Richards, arweinydd canu, ac fe'i dilynnodd i Aberpennar, lle bu 'Gwyrosydd' fyw 20 mlynedd, gan weithio 15 ohonynt yn un o byllau Nixon, ac, ar ôl i'w iechyd wanhau, am bum mlynedd dan y
JAMES, THOMAS DAVIES (Iago Erfyl; 1862 - 1927), offeiriad, pregethwr a darlithydd poblogaidd iawn; byddai galw amdano nid yn unig led-led Cymru ond yn nhrefi Lloegr hefyd. Bu'n pregethu yn Llundain yn ystod rhyfel 1914-8, yn eglwys gadeiriol Lerpwl 1927, ac ef a ddewiswyd i draddodi'r bregeth Gymraeg yn eglwys S. Paul, Llundain, 1928. Ei ddarlithiau mwyaf poblogaidd oedd y rheini ar Robert Owen, Twm o'r Nant, Mynyddog, Ceiriog, Y Bardd Cwsg, Owain Glyndŵr ac Ann Griffiths. Byddai'n egluro'i
JONES, ELEN ROGER (1908 - 1999), actores ac athrawes ffilm Owain Glyndŵr ar S4C. Fe wnaeth hi hefyd actio mewn cyfresi Saesneg, gan gynnwys District Nurse, gyda'r actores Nerys Hughes. Bu Nerys yn hael iawn ei chanmoliaeth tuag at Elen, gan sylwi ar ei phroffesiynoldeb yn syth, a'r ffaith nad oedd hi byth yn anghofio ei llinellau. Cafodd ei disgrifio gan John Hefin Evans fel actores '1 take'. Un peth sydd yn gyffredin yn yr amrywiaeth o rolau iddi hi eu
JONES, JOHN (Eos Bradwen; 1831 - 1899) . Enillodd lawer o wobrwyon a chadeiriau am bryddestau mewn eisteddfodau. Yn eisteddfod genedlaethol Llandudno 1864 enillodd am eiriau cantawd, ' Y Mab Afradlon '; yr un flwyddyn cyfansoddodd ei gantawd ' Owain Glyndwr,' a fu'n boblogaidd am gyfnod hir. Bu canu mawr ar ei gân, ' Bugeiles y Wyddfa,' hefyd. Enillodd wobr yn eisteddfod Llandudno, 1885, am opera, ' Dafydd ap Siencyn.' Yn 1878 aeth i fyw i Rhyl
JONES, MORGAN GLYNDWR (1905 - 1995), bardd a llenor

Search results

13 - 24 of 55 for "Glyndŵr"