Dictionary of Welsh Biography

POWEL, WATCYN (c. 1600 - 1655) Ben-y-fai, Nhir Iarll, gŵr bonheddig, bardd, ac achydd belled ag y gwyddys, nid oes dim o'i waith ar glawr. Priodolir pob math o bethau iddo yn llawysgrifau ' Iolo Morgannwg ' ond gellir barnu mai ffug ydynt bron i gyd. Y mae'n bosibl, er hynny, fod rhai ohonynt wedi eu seilio ar lawysgrifau o'i waith a welsai ' Iolo ' yn Nhir Iarll a'r ardaloedd cylchynol.
POWELL, ANNIE (1906 - 1986), athrawes, gwleidydd lleol a maer Comiwnyddol y Rhondda Penygraig am bron i ddeng mlynedd ar hugain, gyda dim ond dau seibiant, nes iddi ymddeol o waith y cyngor yn 1983. Roedd yn gynghorydd ymroddedig, a'i bryd ar ddiwygio cymdeithasol. Arweiniodd ymgyrchoedd i adeiladu tai cyngor - roedd gan y Rhondda'r enw o fod â rhai o'r tai gwaethaf yn y wlad - a chwaraeodd ran allweddol yn y stad fawr newydd yn Ninas. Ymgyrchodd dros addysg feithrin, pensiynau
POWELL, RAYMOND (1928 - 2001), gwleidydd Llafur unigolion fel Ron Davies ac Ann Clwyd. Enillodd Powell enw iddo'i hun yn fuan fel un a siaradai heb flewyn ar dafod o fewn Tŷ'r Cyffredin. Etholwyd ef yn gadeirydd ar Blaid Lafur etholaethol Ewrop De Cymru ym 1980, ac roedd yn aelod o USDAW am hanner canrif bron ar ei hyd. Daliodd nifer fawr o swyddi a safleoedd swyddogol yn San Steffan ac o fewn y Blaid Lafur. Roedd yn gadeirydd ar y Blaid Lafur yng
PRICE THOMAS, CLEMENT (1893 - 1973), llawfeddyg arloesol , Alan Trevor Jones, yn ei ddyddiadur yn fuan ar ôl i Price Thomas ddechrau fel llywydd fod ganddo 'ddiddordeb mawr, bron rhyw fawr ym mhopeth'. Y gwir amdani oedd, er gwaethaf cyfnodau o iechyd symol gan gynnwys thoracotomi am gancr yr ysgyfaint yn 1964, roedd ei flynyddoedd fel llywydd yn cyd-fynd â'r hyn a ddisgrifiwyd gan brofost diweddarach, Patrick Mounsey, fel 'one of the most exciting and
PRICE, JOHN (Old Price; 1803 - 1887), clerigwr, naturiaethwr, hynafiaethydd, a 'chymeriad' Ganwyd yn 1803 ym Mhwll-y-crochan, Bae Colwyn, yn ddisgynnydd i res hir a hir-hoedlog o glerigwyr. Ei hendaid oedd Ellis Pryce, a fu'n rheithor Ysgeifiog bron 60 mlynedd (1704-1763); ei daid oedd James Pryce,, ficer Betws-yn-Rhos 1746-58, a rheithor Llansannan 1758-82; a'i dad oedd James Pryce, a fu'n rheithor Cerrig-y-drudion o 1784 hyd 1800, ac wedyn am hanner canrif (1800-50) yn rheithor
PRICE, THOMAS (Carnhuanawc; 1787 - 1848), clerigwr a hanesydd offeiriad y flwyddyn wedyn, 12 Medi. Yn Ebrill 1813 symudodd i Grughywel fel curad Llangeneu, Llanbedr Ystrad Yw, a Patrishow, ac yn 1816 daeth Llangatwg a Llanelli hefyd o dan ei ofal. Yng nghydiad 1819-20 bu bron iddo fynd yn offeiriad i India'r Gorllewin, ond fe'i darbwyllwyd i newid ei feddwl ar y funud olaf. Derbyniodd ficeriaeth Llanfihangel Cwm-du yn 1825 a churadiaeth Tretwr yn ychwanegol ati yn
PRICE, WATKIN WILLIAM (1873 - 1967), ysgolfeistr, ymchwilydd Prifathrofaol Caerdydd. Yn 1897 fe'i cyflogwyd gan Fwrdd Ysgolion Caerdydd. Yn 1900 dychwelodd i Gwm Cynon yn athro yn hen ysgol Dan Isaac Davies, sef Ysgol y Comin, Trecynon, a sefydlwyd yn 1848 mewn adwaith i'r pardduo a gafodd yr ardal yn y Llyfrau Gleision. Wedyn, bu'n brifathro ar ysgolion Llwydcoed (1912), Cap Coch (1921) a Blaen-gwawr (1924) nes ymddeol yn 1933. Treuliodd ei oes, bron, yn ymchwilio i
PRICHARD, CARADOG (1904 - 1980), nofelydd a bardd yr oedd llawer o'r cerddi gan gynnwys y tair pryddest goronog, 'Y Briodas', 'Penyd' ac 'Y Gân Ni Chanwyd'; roedd siom, tristwch a dadrith yn thema amlwg yng ngweddill y cerddi. Parhaodd yr ysfa i gystadlu yn gryf ynddo ac yn Eisteddfod Genedlaethol Dinbych, 1939, bu bron iddo ennill y Goron am y pedwerydd tro; dyfarnodd y beirniaid mai ei gerdd ef oedd yr orau yn y gystadleuaeth ond daethant i'r
PROTHEROE, DANIEL (1866 - 1934), cerddor ,' ' Bryn Calfaria,' ynghyd â ' Jesu, lover of my soul,' yn ddarnau prawf mewn llawer o eisteddfodau, a cheir ei anthemau, tonau, a thonau plant bron ym mhob casgliad o donau Cymraeg. Bu farw yn ei gartref yn Chicago, 25 Chwefror 1934.
PRYS, ELIS (Y Doctor Coch; 1512? - 1594) Blas Iolyn, sir Ddinbych bedair gwaith, yn siryf Môn ddwy waith, a siryf Caernarfon unwaith, ac yn 'custos rotulorum' Meirionnydd bron drwy oes Elizabeth. Bu hefyd yn aelod o gyngor y gororau. Yn 1561 gwnaed ef yn ganghellor Bangor a rhoddwyd rheithoraeth Llaniestyn iddo; yn Chwefror 1565 awgrymwyd ei wneud yn esgob Bangor, ond gwrthwynebai'r archesgob Parker gan nad oedd Prys nac offeiriad nac yn gymwys i fod
PRYSE, ROBERT JOHN (Gweirydd ap Rhys; 1807 - 1889), hanesydd a llenor Gwyddoniadur - digon bron i lenwi un gyfrol; lluniodd bum geiriadur; golygodd amryw lyfrau, yn eu plith argraffiad o'r Myvyrian Archaiology of Wales, 1870, ac o'r Beibl, 1876, ac ef a olygodd y rhan fwyaf o Enwogion y Ffydd. Oes fer a gafodd ei newyddiadur wythnosol, Papur y Cymry, 1863-4. Ei brif weithiau yw Hanes y Brytaniaid a'r Cymry, a Hanes Llenyddiaeth Gymreig, 1300-1650. Nod amgen ei holl waith yw
PUGHE, WILLIAM OWEN (1759 - 1835), geiriadurwr, gramadegydd, golygydd, hynafiaethydd, a bardd , ac yn 1803 cyhoeddwyd y cyfan yn ddwy gyfrol fawr, a gynhwysai hefyd ramadeg Cymraeg. Ef a gynorthwyai 'Owain Myfyr' i olygu Barddoniaeth Dafydd ab Gwilym yn 1789, ac yn 1792 cyhoeddodd ganu Llywarch Hen, gyda chyfieithiad Saesneg. Bu'n golygu'r cylchgrawn Saesneg, The Cambrian Register, 1796 a 1799, ac ef oedd prif olygydd The Myvyrian Archaiology of Wales, 1801 a 1807, ac a drefnai'r cyfan bron

Search results

217 - 228 of 303 for "Bron"