Dictionary of Welsh Biography

ROWLANDS, EURYS IONOR (1926 - 2006), ysgolhaig Cymraeg Ganwyd Eurys Rowlands (Eurys Rolant) yng Nghaernarfon, Gwynedd, yn 1926, yn un o bum plentyn R.J. Rowlands ('Meuryn') a'i wraig Margaret. Wedi derbyn ei addysg gynnar yn ysgol gynradd Pen'r-allt ac yna yn Ysgol y Sir, Caernarfon, cafodd dymor yn Adran y Gymraeg, Coleg Prifysgol Gogledd Cymru, Bangor, yn ystod y flwyddyn academaidd 1944-5 cyn cael ei wysio i'r Llu Awyr lle y bu'n gwneud gwaith
SALUSBURY family Llewenni, Bachygraig, Edward VI ar achlysur ei goroni, 20 Chwefror 1547. Priododd 'Syr John y Bodiau,' fel y'i gelwid weithiau oherwydd ei allu corfforol, Jane, merch David Myddelton, Caer, o linach Gwaenynog; bu'n siryf sir Ddinbych, 1541, 1542, a 1575; cwnstabl castell Dinbych, 1530; siambrlen Gwynedd, ac yn aelod seneddol dros ei sir, 1542-4, 1547-52, 1553, 1554, a 1554-5. Yn ystod yr helynt rhwng iarll Leicester ac
SEIRIOL (c. 500 - c. 550), abad cyntaf a sylfaenydd eglwys Penmon mab Owain Danwyn ab Einion Yrth ap Cunedda Wledig, ac felly'n gyfyrder i'r brenin Maelgwn Gwynedd ac o gydoedran ag ef. Yn ôl traddodiadau Môn, yr oedd yn gyfaill agos i Gybi Sant. Seiriol ydoedd prif sant ardal Dindaethwy ym Môn, a hefyd Penmaenmawr yn Arfon; 1 Chwefror ydoedd ei ddydd gŵyl yn ôl y calendrau cynharaf.
SEISYLL BRYFFWRCH (fl. 1155-75), bardd Seisyll awdl-farwnad i Owain Gwynedd, ac un arall i Iorwerth Drwyndwn ei fab (sef tad Llywelyn Fawr). Yr ail farwnad hon yw un o ffynonellau pwysicaf ein gwybodaeth brin am Iorwerth (Lloyd, A History of Wales, 549-50). Ceir canu hefyd i'r arglwydd Rhys gan y bardd hwn lle y mae'n cyfeirio at yr ymladd yn 1159 yn erbyn y pum iarll Normanaidd, ac at ddigwyddiadau eraill yng ngyrfa Rhys mor ddiweddar â'r
SIAMAS GWYNEDD - see CHARLES, EDWARD
SION LEIAF Syr (fl. c. 1480), bardd ac offeiriad Mab i Ieuan ap Gruffudd Leiaf o sir Ddinbych, a disgynnydd o Owain Gwynedd (Peniarth MS 127 (20)). Ni wyddys unrhyw fanylion amdano, ond cadwyd peth o'i farddoniaeth mewn llawysgrifau. Yn ei phlith ceir dau gywydd crefyddol, sef cywydd cyffes, a chywydd y feronagl ('veronicle'), cywydd moliant i Risiart Cyffin, deon Bangor, cywydd serch, a chywydd i'r dylluan. (Priodolir y cywydd olaf mewn
STENNETT, ENRICO ALPHONSO (1926 - 2011), actifydd cydberthynas hiliol, dyn busnes, dawnsiwr sarhad a ddioddefai ef yn sgil ei waith dros gydraddoldeb hiliol yn Wolverhampton. Sefydlasant fusnes gwesty i ddechrau, ond methodd hwnnw yn y pen draw. Yn 2006 gwerthasant eu cartef yng Nghymru a symud i fyw yn Jamaica. Ond wedi tair blynedd o gael eu gwthio i'r cyrion a'u hecsbloetio fe'u gorfodwyd i ymadael a dychwelyd i fyw ym Mhenmaenmawr, Gwynedd, lle roedd y tirwedd yn atgoffa Enrico o Jamaica
STEPHEN, DAVID RHYS (Gwyddonwyson; 1807 - 1852), gweinidog gyda'r Bedyddwyr ac awdur ('Ieuan Gwynedd'), Morgan Howells, a John Jones ('Tegid'), yn (3) W. Ambrose ('Emrys'), Cymdeithas Lenyddawl Aberystwyth. Y Bryddest Fuddugol, 1853; a (4) Edward Roberts ('Iorwerth Glan Aled'), Cerdd Allwyn, 1853. Gadawodd ei lawysgrifau i'w sgutorion James Rowe a David Lloyd Isaac. Ceir llythyrau o'i eiddo at William Roberts ('Nefydd') yn NLW MS 7177D, NLW MS 7779E.
STEPHENS, THOMAS (Casnodyn, Gwrnerth, Caradawg; 1821 - 1875), hanesydd a diwygiwr cymdeithasol fel The Gododdin of Aneurin Gwawdrydd: An English Translation with Copious Explanatory Notes; A Life of Aneurin; and Several Lengthy Dissertations Illustrative of the 'Gododdin', and the Battle of Cattraeth, wedi ei olygu gan Thomas Powel (1845-1922). Methodd gwaith mawr olaf Stephens, 'Madoc: an essay on the discovery of America by Madoc ap Owen Gwynedd in the twelfth century', ag ennill
STEPHENS, THOMAS (1821 - 1875) feirniadol gyntaf ar y cyfnod yma a ddaeth yn adnabyddus i lenorion Ewrop. Eraill o'i gyfansoddiadau yw ' The history of the Trial by Jury in Wales ' (N.L.W.); Madoc: an essay on the Discovery of America by Madoc ap Owen Gwynedd in the Twelfth Century (trwy ystryw ar ran pwyllgor yr eisteddfod collodd y wobr am y traethawd yma yn Llangollen 1858, ond fe'i cyhoeddwyd dan olygyddiaeth Llywarch Reynolds yn
STRADLING family Daw'r Stradlingiaid gyntaf i'r golwg yn Lloegr ar derfyn y 13eg ganrif. Ni ellir eu holrhain i'r cyfnod Normanaidd. Hwyrach mai o Strättligen ger Thun yn yr Yswistir y daethant. Fe'u ceir ymhlith cydnabod a thylwyth Syr Odo de Granson (neu Grandison), cyfaill mynwesol Edward I, a'i gadfridog ym Môn yn y rhyfeloedd yn erbyn Llywelyn, a phrif ustus Gwynedd am rai blynyddoedd wedi 1284. Yr oedd Syr
SUNDERLAND, ERIC (1930 - 2010), academydd Cymru (1996-2000). Ef oedd Prif Swyddog y Cyfrif ar gyfer y refferendwm ar ddatganoli yn 1997. Mae'r ymddiriedaeth iddo o bob tu yn amlwg hefyd o'i benodiad yn 2001 yn Gadeirydd y Comisiwn ar Drefniadaeth Etholiadol Llywodraeth Leol yng Nghymru (ar gyfer Cynulliad Cenedlaethol Cymru). Gwasanaethodd fel Uchel Siryf Gwynedd (1998-1999) ac wedyn bu'n Arglwydd Raglaw (a Cheidwad Rholau) y sir tan 2006

Search results

193 - 204 of 233 for "Gwynedd"