Dictionary of Welsh Biography

RATHBONE, WILLIAM (1819 - 1902), dyngarwr hwy at Undodiaeth; buont yn llwyddiannus iawn mewn masnach, ond gyda hynny yr oeddynt yn ddyngarwyr hael a chydwybodol ac yn Radicaliaid ymroddedig. Dygwyd William Rathbone i gyswllt â Chymru fis Tachwedd 1880, pan etholwyd ef yn aelod seneddol dros sir Gaernarfon; pan rannwyd yr etholaeth (1885), cynrychiolodd ranbarth Arfon o hynny hyd 1895, pan ymddeolodd am na chytunai â chenedlaetholdeb
RHODRI ab OWAIN (d. 1195), tywysog yng Ngwynedd mab Owain Gwynedd a Christina, a brawd iau Dafydd I. Yr oedd ei gyfran ef o diriogaeth Owain Gwynedd ym Môn ac Arfon eithr alltudiwyd ef o'r gyfran honno yn 1190 gan ei neiaint, Gruffydd a Maredudd, meibion Cynan. Yn 1193 llwyddodd i adennill Môn dros dymor trwy gymorth llu o Ynys Manaw - yr oedd cyn hynny wedi ymrwymo i briodi merch i frenin Manaw. Ni wyddys a fu iddo ddychwelyd o'i alltud a
RHUN ap MAELGWN GWYNEDD (fl. 550) Dilynodd ei dad, Maelgwn Gwynedd, yn rheolwr gogledd-orllewin Cymru. Os gellir credu'r hanes a geir yn fersiwn Gwynedd ('Venedotian code') cyfreithiau Hywel Dda, un amgylchiad hanesyddol yn unig sydd i'w gysylltu â Rhun. Pan ddychwelodd Clydno Eiddin a Rhydderch Hael i'r 'Gogledd' ar ôl diffeithio Arfon i ddial am farw Elidyr dywedir i Rhun ad-dalu trwy arwain byddin cyn belled ag afon Forth. Nid
ROBERTS, ARTHUR RHYS (1872 - 1920), cyfreithiwr , parhaodd y cwmni i ymarfer o dan yr enw Lloyd George, Roberts and Company am chwe blynedd arall ac nid ildiodd Lloyd George ei bartneriaeth yn y cwmni tan 1911. Newidiwyd enw'r practis, y pryd hynny, i Rhys Roberts and Company. Roedd cyfreithiwr ifanc arall o Gymro wedi cael ei recriwtio er mwyn cynorthwyo Roberts, sef Wynn Powell Wheldon, yntau hefyd yn fab i weinidog Methodistaidd o Arfon ac yn hen
ROBERTS, JOHN (1910 - 1984), pregethwr, emynydd, bardd oedd eisoes yn bregethwr cyrddau pregethu ac eisoes wedi cael galwad i fod yn weinidog yn y Carneddi, Bethesda, Arfon. Ar 23 Awst 1938, ychydig cyn dechrau ar waith y weinidogaeth, priododd â Jessie Martin, Kingsland, Caergybi (ganwyd 1914), nyrs y cyfarfu â hi dair blynedd ynghynt. Yn y Carneddi y ganed eu merched hynaf, Elisabeth a Judith. Ganed Gwen, yr ifancaf, ym Mhorthmadog. Yn y Gogledd y
ROBERTS, JOHN HENRY (Pencerdd Gwynedd; 1848 - 1924), cerddor cynnwys 50 o anthemau. Golygodd gasgliad o donau, Llawlyfr Moliant, yn 1880, i gymanfa Bedyddwyr Arfon, ac argraffiad newydd yn 1890. Golygodd a detholodd, 1893, donau i Hymnau yr Eglwys (' Elis Wyn o Wyrfai '); Hymnau a Thonau y Methodistiaid Calfinaidd, 1897; Llawlyfr Moliant yr Ysgol Sul (gyda W. T. Samuel), 1897; a Llyfr Tonau ac Emynau y Wesleaid Cymraeg (gydag Emlyn Evans a Wilfred Jones), 1904
ROBERTS, KATE (1891 - 1985), llenor a chymuned Arfon ei phlentyndod. Maent yn cofnodi caledi ac ansicrwydd bywydau pobl yn yr amgylchfyd hwn, gan ganolbwyntio yn aml ar y berthynas rhwng plant a'u rhieni ac ar brofiadau o golled a hiraeth. Efallai ei bod hi'n chwilio am ryddhad rhag ei phrofedigaeth ddwys ei hun drwy ysgrifennu'r storïau hyn, ond, os felly, llwyddodd yn rhyfeddol i leisio profiadau tu hwnt i'r personol. Ym 1917
ROBERTS, MICHAEL (1780 - 1849), gweinidog gyda'r Methodistiaid Calfinaidd Mab i John Roberts (Llangwm); ganwyd yn Llanllyfni, Arfon. O'r flwyddyn 1802 gwnaeth ei gartref ym Mhwllheli a chadwai ysgol yno. Dechreuodd bregethu yn 1798 ac ordeiniwyd ef yn 1814. Nid oedd, mwy na'i ewythr Robert Roberts (Clynnog), yn gryf o gorff, ond fel hwnnw, cymerth ei le ymhlith pregethwyr blaenaf ei oes. Yr oedd o feddwl praff a'i ddull o bregethu, yn enwedig ar brydiau, yn rymus
ROBERTS, OWEN OWEN (1793 - 1866), meddyg a diwygiwr cymdeithasol 1830. Sefydlodd fwrdd iechyd yn nhref Caernarfon yn yr un flwyddyn, a phan ddaeth y clefyd eilwaith yn 1848, cyhoeddodd bamffled arno, A Few, Plain, Practical Hints on Cholera, its Causes, Prevention, and Treatment. Ef oedd cychwynnydd y mudiad i gael yr ysbyty cyntaf i Fôn ac Arfon ym Mangor yn 1844, ac ef hefyd a feddyliodd gyntaf am gartref i bobl wan eu meddwl yn Ninbych. Yr oedd gan O. O
ROBERTS, ROBERT ALUN (1894 - 1969), Athro Llysieueg amaeth Coleg y Brifysgol Bangor, a naturiaethwr ymchwil Sefydliad Nuffield ar Dir Comin yng Nghymru a Lloegr a Phwyllgor Adnoddau Dwr i Gymru. Bu'n Uchel Siryf Sir Gaernarfon yn ystod y cyfnod 1955-56. Am ei waith i amaethyddiaeth fe dderbyniodd y C.B.E. yn 1962. Yr oedd i'w anrhydeddu â gradd D.Litt. yng Ngorffennaf 1969, ond bu farw yn ysbyty Môn ac Arfon, 19 Mai 1969. Gwasgarwyd ei lwch dros fynydd y Cymffyrch, dafliad carreg o'i hen gartref. Yr
ROBERTS, ROBERT DAVID (1820 - 1893), gweinidog gyda'r Bedyddwyr Ganwyd 3 Tachwedd 1820 mewn ty gerllaw hen gapel Sardis, Dinorwig. Yr oedd ef a'r ' Hen Gloddiwr ' (John Jones, 1821 - 1879; gweler Spinther, iv, 327-9) yn gefndyr. Ni chafodd fawr addysg pan yn blentyn, nac ychwaith addysg athrofaol wedi dechrau ohono bregethu. Bedyddiwyd ef yn 12 oed a dechreuoddodd bregethu yn 1839. Aeth am gyfnod byr yn genhadwr dros gyfarfod misol Arfon i hen faes Christmas
ROBERTS, WILLIAM (fl. c. 1825), cerddor Trigai yn Tynymaes, ger Bethesda, Arfon. Ychydig o'i hanes sydd ar gael. Ostler oedd wrth ei alwedigaeth, a gofalai am geffylau y 'Goets Fawr' a redai rhwng Llundain a Chaergybi. Mynychai ddosbarth cerddorol Robert Williams (Cae Aseth), ac âi gydag ef ar y Suliau i gynnal ysgol Sul yn Nant y Benglog. Ymwelai William Owen, Prysgol, yn fachgen â Thynymaes, a chafodd wersi gan William Roberts

Search results

109 - 120 of 152 for "Arfon"