Search results

1 - 12 of 62 for "Taliesin"

1 - 12 of 62 for "Taliesin"

  • ANEIRIN, bardd o fri yn hanner olaf y 6ed ganrif. Yn ôl 'Historia Brittonum' Nennius (tua 796) bu pump o feirdd yn enwog mewn barddoniaeth Gymraeg, sef Talhaearn Tad Awen, Neirin, Taliesin, Blwchfardd, Cian, adeg y brwydro yn erbyn Ida, brenin Northumbria (547-559), a'i feibion hefyd, mae'n debyg. Felly 'Neirin' yw ffurf hynaf yr enw, ond erbyn 1200 tyfasai 'a' o flaen yr 'n' ar ei ddechrau, a'i droi'n 'Aneirin,' cf. y modd yr aeth 'nadredd' yn
  • AP GWYNN, ARTHUR (1902 - 1987), Llyfrgellydd, a thrydydd llyfrgellydd Coleg Prifysgol Cymru, Aberystwyth ei ysgrif 'T. Gwynn Jones' a ymddangosodd yn Yr Efrydydd, I, 1950, tt. 11-15, ei gyfraniad i rifyn coffa canmlwyddiant 'Thomas Gwynn Jones a David de Lloyd', Y Traethodydd (Ionawr 1971) tt. 77-89, ac ysgrif a ymddangosodd yn Taliesin, 24 (1972), tt. 11-24, 'I Aberystwyth Draw.' Yn 1950 cyhoeddwyd ar y cyd â'i dad Geiriadur-Cymraeg a Saesneg-Cymraeg (Caerdydd: Hughes a'i Fab a'r Educational
  • ARTHUR (fl. ? yn gynnar yn y 6ed ganrif), un o arwyr y Brytaniaid yn erbyn eu gelynion, yr hwn a ddaeth gydag amser yn brif ffigur cylch y chwedlau Arthuraidd llawnach yng ' Nghulhwch ac Olwen.' Ffigur chwedlonol yw hefyd yn y cyfeiriadau ato mewn cerddi Cymraeg gweddol gynnar; o'r rhain y pwysicaf yw ' Preiddeu Annwfn ' (Facsimile and Text of the Book of Taliesin, 54), yr englyn (The Black Book of Carmarthen, 67), a ddywed mai 'rhyfeddod hyd Ddydd y Farn fydd bedd i Arthur' - tyst i'r gred fod Arthur heb farw - a'r ymddiddan rhwng Arthur a'r porthor Glewlwyd
  • BOSSE-GRIFFITHS, KATE (1910 - 1998), Eifftolegydd ac awdures cyhoedd mewn catalogau darluniadol megis A Musician Meets Her Gods a Five Ways of Writing between 2000 BC and AD 200. Cafodd y pleser o weld y Ganolfan Eifftaidd yn adeilad newydd Taliesin ar gampws Prifysgol Abertawe bron wedi'i chwblhau. Agorwyd yr adeilad newydd ym mis Medi 1998. Cyhoeddwyd cyfrol o ysgrifau llenyddol, Teithiau'r Meddwl, rhai ohonynt yn gyhoeddedig eisoes, yn 2004. Bu farw Kate Bosse
  • BRUCE, HENRY AUSTIN (1815 - 1895), yr Arglwydd Aberdar cyntaf coleg. Wrth draddodi ei anerchiad agoriadol yn y swydd honno mynegodd ei farn na fyddai fframwaith cynllun addysg yng Nghymru yn gyflawn nes y ceid prifysgol i Gymru; cafodd fyw i weld hyn a'i ddewis yn ganghellor cyntaf y brifysgol honno. Bu farw 25 Chwefror 1895. Priododd ddwywaith. Ail fab o'r ail briodas ydoedd William Napier Bruce. Medrai'r Gymraeg, a chyfieithodd rai o gerddi Taliesin ab Iolo ac
  • CUNEDDA WLEDIG (fl. 450?), tywysog Prydeinig ag iddo awdurdod arbennig - o dan y Rhufeiniaid efallai. Y mae'r enw ei hun yn anghyffredin, er y ceir ef yn Allt Cunedda gerllaw Cydweli, fe'i rhoddwyd - am resymau hynafiaethol efallai - i fab Cadwallon ap Gruffydd ap Cynan. Ceir manylion diddorol ym ' Marwnad Cunedda ' yn ' Llyfr Taliesin,' ond y mae'r ffurf dywyll ' Cuneddaf ' yn profi mai cân ddiweddar ydyw ac na ellir derbyn ei thystiolaeth
  • DAFYDD GORLECH (1410? - 1490?), un o feirdd y Cywyddau Brud gofyn am nodded. Awgryma'r cwpledi o'r cywydd sy'n dechrau 'Y brud hen wyd yn bratau' i Ddafydd Gorlech oroesi Dafydd Llwyd ap Llywelyn ap Gruffydd (fl. 1447-86 yn ôl Llenyddiaeth Cymru, W.J.G., 37). Y mae cyfeiriadau yn ei gywyddau at ddaroganau a briodolir i Fyrddin, Taliesin, a'r Bardd Glas.
  • DAVIES, EVAN (Myfyr Morganwg; 1801 - 1888), bardd ac archdderwydd archdderwydd wedi marw Taliesin Williams, mab Iolo Morganwg, yn 1847, dechreuodd tua 1853 gynnal gwasanaethau crefyddol, derwyddol, wrth y ' Maen Chwyf ' ym Mhontypridd. Cyfarfyddid ar y pedwar 'alban', a pharhaodd hyn fel un o brif hynodion Morgannwg (er mawr ofid i weinidogion parchus y cylch) am tua chwarter canrif. Cyhoeddodd amryw lyfrau yn ymdrin â Derwyddiaeth. Eto ystyrid ef gan lawer o'i gyfoeswyr
  • DAVIES, JOHN (Brychan; 1784? - 1864), bardd, golygydd, a hyrwyddwr mudiad y cymdeithasau cyfeillgar ddiwydiannol afluniaidd y Blaeneudir. Daeth dan ddylanwad ' Iolo Morganwg ' (tua 1814), a derbyniwyd ef i ' Orsedd ' hwnnw yn 1818; cymerth ran flaenllaw yn y mudiad eisteddfodol yng Ngwent, a chydweithiodd â Taliesin ab Iolo, Carnhuanawc, Cynddelw, D. Rhys Stephen, a llenorion eraill yr ardal yn y cyfnod hwnnw. Canu rhydd, er hynny, oedd fwyaf at ei chwaeth ef. Sgrifennodd lawer i Seren Gomer, a bu'n dyfal
  • DAVIES, JOHN (Taliesin Hiraethog; 1841 - 94), amaethwr a bardd
  • DEWI SANT, sefydlydd ac abad-esgob cyntaf Tyddewi a nawddsant Cymru efengyleiddio mewn mannau y tu allan i gylchoedd gweithgarwch ei ragflaenwyr. Cyfeirir ato yn ' Arymes Prydein Vawr' (Facsimile and Text of the Book of Taliesin, 13) yn gynnar yn y 10fed ganrif fel arweinydd ysbrydol y Cymry yn erbyn y Saeson. Ysgrifennwyd ei Fuchedd gan Rygyfarch ap Sulien, esgob Tyddewi (bu farw 1099), c. 1090, a hi yw ffynhonnell pob 'hanes' am ei fywyd. Dywed Rhygyfarch iddo ddefnyddio
  • EDWARDS, DOROTHY (1903 - 1934), nofelydd Ganwyd yn Ogmore Vale, Sir Forgannwg, merch Edward Edwards, prifathro ysgol, ac ŵyres i'r Parch. Taliesin Jones, Groeswen. Cafodd ei haddysg yn Ysgol Howells, Llandaf, ac yng Ngholeg y Brifysgol, Caerdydd; graddiodd mewn Groeg ac athroniaeth er mai yn llenyddiaeth Saesneg yr oedd ei diddordeb pennaf. Cyhoeddodd Rhapsody, casgliad o ystorïau byrion, yn 1927, a Winter Sonata yn 1928. Er fod Winter