Dictionary of Welsh Biography

ABADAM, ALICE (1856 - 1940), ymgyrchydd dros hawliau merched Ganwyd Alice Abadam yn Llundain ar 2 Ionawr 1856, yr ieuengaf o saith o blant Edward Abadam (gynt Adams, 1810-1875) a'i wraig Louisa (g. Taylor, 1828-1886). Magwyd Alice yn Neuadd Middleton yn Llanarthne, Sir Gaerfyrddin (ar safle Gerddi Botaneg Cymru heddiw), a brynwyd gan ei thad-cu ar ochr ei thad, Edward Hamlin Adams, yn 1824 pan ddychwelodd o Jamaica lle bu'r teulu'n berchen ar gaethweision
ABDUL-HAMID, SHEIKH (1900 - 1944), pensaer ac arweinydd Mwslemaidd muddiannau cyffredin Islam a Phrydain, i sefydlu Cymdeithas Cyfeillion y Byd Islamaidd yn 1944. Lansiwyd y gymdeithas newydd ar 13 Mehefin gyda chinio yng ngwesty'r Savoy yn Llundain dan nawdd Edward Turnour, Arglwydd Winterton. Roedd rhestr faith o bwysigion yn bresennol, gan gynnwys Llysgennad Twrci, yr Arglwyddes Willingdon (gweddw cyn-Raglaw India Marcwis Willingdon), a Leo Amery, yr Ysgrifennydd
ADAM 'de USK' (1352? - 1430), gwr o'r gyfraith arglwyddiaeth Powys, a oedd ar y pryd yn llaw Edward Charlton, gwr a gawsai arglwyddiaeth Usk pan briododd ei wraig gyntaf. Os hyn oedd ei wir amcan - ac y mae'n amlwg fod Owen Glyn Dwr yn mawr ddrwg-dybio gwrogaeth Adam - fe lwyddodd yn hynny, a bu'n byw am rai blynyddoedd, o dan nawdd Charlton, yn gaplan tlawd yn y Trallwng. Gorfu iddo ddisgwyl hyd fis Mawrth 1411 am bardwn brenhinol llawn a'i gollyngodd yn
ALBAN, Syr FREDERICK JOHN (1882 - 1965), cyfrifydd a gweinyddwr. Gymreig a sefydlwyd gan David Davies (1880-1944) a'i chwiorydd Gwendoline a Margaret i Goffáu'r Brenin Edward VII ac ymladd i ddileu'r ddarfodedigaeth. Gweithredodd fel cyfrifydd i'r Weinyddiaeth Fwyd yng Nghymru, 1918-19. Ymddiswyddodd o'r Gymdeithas Goffadwriaethol yn 1922 ond parhaodd i'w chynghori ar faterion cyllidol. Bu'n gynghorwr ar gyllid i nifer o awdurdodau lleol. Gyda Norman Ernest Lamb
ALIS ferch Gruffudd ab Ieuan ap Llywelyn Fychan (c. 1520), prydyddes Llanelwy, Thomas Llwyd y Faenol (bu farw 1602), William Llwyd, M.A., rheithor Llanrhaeadr-ym-Mochnant, Llanfechain, a Llanwrin, 1590-1600, a chanon yn Llanelwy, 1587-1600, ac Edward Llwyd (bu farw 1639), proctor yn Llanelwy. Ychydig o waith prydyddol Alis ferch Gruffudd a gadwyd - cyfresi o englynion ar y math o ŵr a fynnai, a'i barn am ailbriodas ei thad yn ei hen ddyddiau, a chywydd cymod rhwng Grigor
ALLGOOD family mynwent y Crynwyr ym Mhontymoel. Ei fab, EDWARD ALLGOOD I (1681 - 1763), oedd prif oruchwyliwr John Hanbury yn y gwaith haearn, ond gwnaeth hefyd welliannau pwysig mewn japanio; bu farw 9 Ionawr 1763 ac fe'i claddwyd ym mynwent eglwys Llanfrechfa. Cyn ei farwolaeth pasiodd y gwaith lacar i ddwylaw dau o'i feibion. Gwnaeth yr hynaf ohonynt, THOMAS ALLGOOD II (ganwyd tua 1707), welliannau pellach (tua
ALMER family Almer, Pant Iocyn, i adeiladu Pant Iocyn heb fod ymhell i ffwrdd. Daeth y teulu'n bwysig yng ngwleidyddiaeth swydd Ddinbych ar ôl pasio Deddfau'r Uno. Bu EDWARD ALMER, ŵyr y John Almer cyntaf, yn siryf yn 1554, ac fe'i hetholwyd yn farchog y sir yn 1555; Edward Almer arall, y mae'n debyg, oedd siryf 1571. Dilynodd WILLIAM ALMER ei dad yn y Senedd yn 1572. Bu teyrngarwch crefyddol y teulu yn ansicr hyd cyn belled â
ANIAN (d. 1306?), esgob Bangor yn tystio iddo dderbyn maenorau yn rhodd am iddo fedyddio plentyn Edward I yng Nghaernarfon. Bu'r ugain mlynedd a oedd yn weddill iddo o'i oes yn ddiddigwyddiad. Ym mis Gorffennaf 1291 cynhaliodd synod o glerigwyr ei esgobaeth yn eglwys Llanfair Garthbrannan, h.y. hen eglwys y Santes Fair, ychydig i'r gogledd o'r eglwys gadeiriol. Mynegir hyn ar ddalen wag yn llyfr gwasanaethau (sef 'Pontifical
ANIAN (d. 1293), esgob Llanelwy wedi ymdrechu - a hynny o ddifrif - cysylltu'r gair 'Schonaw' â rhywle yng nghymdogaeth Rotterdam. Nid oes dim a brawf fod Anian yn fab i Ynyr Nannau (fl. 1280) ac y mae'n annhebyg iawn iddo erioed fod yn gyffeswr i Edward I. Barn cronicl Peniarth, a grybwyllwyd eisoes, ydyw mai Anian oedd yr ymladdwr gorau a chryfaf erioed dros iawnderau ei esgobaeth - barn a ategir gan bopeth a ddigwyddodd yn ystod
ANWYL, EDWARD (1786 - 1857), gweinidog Wesleaidd
ANWYL, Syr EDWARD (1866 - 1914), ysgolhaig Celtig
ANWYL, JOHN BODVAN (Bodfan; 1875 - 1949), gweinidog gyda'r Annibynwyr, geiriadurwr, ac awdur 1949; fe'i claddwyd ym mynwent Penllech, Sir Gaernarfon. Yr oedd ' Bodfan ' yn frawd i Syr EDWARD ANWYL. Fe gyfrannodd lawer iawn i newyddiaduron a chylchgronau Cymru. Golygodd adargraffiadau o Drych y Prif Oesoedd a Gweledigaethau y Bardd Cwsc. Ymhellach, ef oedd awdur Y Pulpud Bach (1924), Yr Arian Mawr (1934), Fy Hanes I Fy Hunan (1933), ac Englynion (1933), heblaw cyfieithiadau i Gymraeg o lyfrau

Search results

1 - 12 of 826 for "Edward Lhuyd"