Dictionary of Welsh Biography

TATHAN (fl. 5ed ganrif), sant Ceir ei fuchedd yn y B.M. MS. Cotton Vespasian A. xiv; ym muchedd Cadog, lle'r ymddengys hefyd, enwir ef Meuthi (yr un ydyw'r ddau enw; ymddangosant yn wahanol oherwydd atodi'r blaenddodau anrhydeddus 'mo' a 'to' a'r olddodiad anwesog 'an'). Ganed ef, fe ddywedir, yn Iwerddon, yn fab y brenin Tathalius (Tuathal). Y mae dyddiad Tuathal Maelgarb (532-544) yn rhy ddiweddar; y mae'n bosibl i'r
THOMAS, Syr DANIEL (LLEUFER) (1863 - 1940), ynad heddwch cyflogedig hynodrwydd a berthyn iddo fel barnwr, fodd bynnag, oedd mai ef oedd arloeswr (yng Nghymru) y cynllun i roi gollyngdod dan amod ('on probation') i'r cyhuddedig. Yn 1917 ef oedd cadeirydd adran Gymreig y Commission of Enquiry into Industrial Unrest y paratowyd ei adroddiad gan Edgar Chappell. Oblegid ei fod yn pleidio cydweithrediad daeth Lleufer i gymryd diddordeb yng ngwestiwn tai a chynllunio pentrefi a
THOMAS, EVAN (c. 1710 - c. 1770), bardd a chrydd William Hughes Griffiths, Llandysiliogogo, ac ymgymerodd ' Brutus ' ag ysgrifennu rhagymadrodd. Yn y mesurau rhydd y canai gan amlaf. Mae ei destunau yn werinaidd-gymdeithasol, a gwelir olion y baledi ar ei ganu. Ni chadwyd ond pump o'i englynion, a thystia'r rheini na feistrolodd mo grefft y gelfyddyd gaeth. Yr oedd yn awdur halsingod hefyd. Cyfarfu Lewis Morris ag ef yn 1761, ac nid oedd y pryd hwnnw
THOMAS, IVOR OWEN (1898 - 1982), gwleidydd Llafur , Llansawel, 1912-19, fel glanhawr injan stêm ar y Great Western Railway, Ffordd Pontypŵl, ac ym Mhrif Swyddfa Undeb Cenedlaethol y Gweithwyr Rheilffyrdd, 1925-45 a 1955-58. Roedd yn aelod o Gyngor Bwrdeistref Battersea, 1929-45, ac yn gadeirydd ar ei bwyllgor tai, 1934-38. Etholwyd Thomas yn AS Llafur dros etholaeth Wrekin, Swydd Amwythig yn etholiad cyffredinol 1945 a daliodd i gynrychioli'r etholaeth yn
THOMAS, JENKIN (Siencyn Pen-hydd; 1746 - 1807), pregethwr Methodistaidd ysbaid. Symudodd oddi yno i'r Goetre, gerllaw hen gapel y Dyffryn, Tai-bach, lle y treuliodd weddill ei oes. Bu farw 26 Rhagfyr 1807, a chladdwyd ef ym mynwent Llanfihangel Ynys Afan - Cwmafan heddiw. Yr oedd 'Siencyn Pen-hydd' yn un o bregethwyr hynotaf ei oes a daeth yn enwog trwy'r wlad ar gyfrif ei stranciau rhyfedd yn y seiadau, aflerwch ei ymddangosiad, a gerwindeb ei ddull fel pregethwr
THOMAS, JOSEPH WILLIAM (1846 - 1914), cemegydd Ganwyd 9 Mawrth 1846 yn Llwyn-y-grant (Pen-y-lan), Caerdydd, yn fab i Daniel Thomas, codwr tai. Bu'n astudio cemeg am rai blynyddoedd yn y Royal College of Science, gan arbenigo mewn dadansoddi'r nwyon a gyfyd mewn glofeydd - ei Coal-mine Gases and Ventilation, 1878, fu'r llyfr safonol ar hynny am gryn amser. Dychwelodd i Gymru, a bu'n ddadansoddwr yng ngwasanaeth Sir Forgannwg a threfi Caerdydd
THOMAS, RONALD STUART (1913 - 2000), bardd a chlerigwr ddi-flewyn-ar-dafod. Cyfeiriai'n ddeifiol at feddiant y fyddin o erwau lawer o diroedd Cymru ar gyfer defnydd milwrol, yr arfer o foddi cymoedd Cymreig er mwyn diwallu anghenion dŵr dinasoedd Lloegr, gwaseidd-dra ei gyd-Gymry a blygai lin taeogaidd i'r teulu brenhinol, a pharodrwyd ei gydwladwyr i werthu tai i fewnfudwyr uniaith Saesneg: enghreifftiau oedd y rhain ac eraill tebyg, yn ei farn ef, o
THOMAS, THOMAS GEORGE (Is-Iarll Tonypandy), (1909 - 1997), gwleidydd Llafur a Llefarydd Tŷ'r Cyffredin bwyllgor gwaith Undeb Cenedlaethol yr Athrawon ym 1942, gan barhau yn y swydd tan 1945. Roedd hefyd yn llywydd Cymdeithas Athrawon Caerdydd. Ymladdodd etholaeth Canol Caerdydd yn etholiad cyffredinol Gorffennaf 1945 ac aeth i'r senedd yn dilyn buddugoliaeth ysgubol y Blaid Lafur y flwyddyn honno. Yn ei araith gyntaf cefnogodd ddiwygio cyfraith tai ar brydles a oedd yn destun cwynion mawr yng Nghymru
TURNER, MERFYN LLOYD (1915 - 1991), diwygiwr cymdeithasol ac awdur i sefydlu cartref teuluol ar gyfer tua deuddeg o gyn-garcharorion a fyddai'n rhoi'r cyfle iddynt ganfod gwaith a chyfeillgarwch, yn hytrach na gorfod troi i'r tai llety cyffredin a'r canolfannau derbyn, a oedd yn debyg iawn i'r carchar o ran eu hamodau. Prynodd dŷ helaeth yn ardal Highbury, gogledd Llundain, ac agorwyd Norman House ym 1955 gydag ef ei hun fel y warden cyntaf. Priododd
VAUGHAN, WILLIAM HUBERT (1894 - 1959), giard rheilffordd a chadeirydd y Welsh Land Settlement Society aelod o Fwrdd Gwarchodaeth Aberdaugleddau, 1958, ac o Fwrdd Afonydd Morgannwg. Cyfrannodd lawer o erthyglau i'r cyfnodolion Prydeinig, a chylchgronau gwleidyddol a rhai'r Undebau Llafur. Derbyniodd nifer o fedalau am wasanaeth yn y ddau Ryfel Byd, a gwnaed ef yn C.B.E. yn 1958 am ei wasanaeth cyhoeddus. Yn 1921 priododd May Bishop, a bu iddynt un ferch. Ymgartrefodd yn Wood Street, Tai-bach, cyn symud
WALTERS, EVAN JOHN (1893 - 1951), arlunydd destunau'n bennaf, ond peintiai hefyd dirluniau a golygfeydd lleol, gwrthrychau llonydd (still-life) a ffurfiau dynol, a dyfeisiai gynlluniau ar gyfer addurno ystafelloedd tai. Yn 1920 cynhaliodd arddangosfa un-dyn yn Oriel Glynn Vivian, Abertawe, lle y cymerwyd sylw o'i waith gan ddyngarwraig leol, Mrs Winifred Coombe Tennant, Castell-nedd; daeth hi yn noddwraig iddo a threfnu iddo gwrdd â phobl
WILLIAMS, DAFYDD RHYS (Index; 1851 - 1931), llenor a newyddiadurwr Ganwyd 8 Mai 1851 yn Tai Hywel o'r Llwyn, Cefn Coed y Cymer, sir Frycheiniog, mab i borthmon. Yn 13 oed aeth i weithio o dan y ddaear. Dechreuodd gystadlu mewn eisteddfodau, gan ennill ar ddrama yn Aberdâr ac ar bryddest yn Treherbert. Parodd cyfres o erthyglau a ysgrifennodd i'r Gwladgarwr (Aberdâr) ar ' Beirdd a barddoniaeth ' gryn gyffro ymysg y beirdd. Yn 1878 aeth i Lundain lle y parhaodd i

Search results

97 - 108 of 114 for "Li Ti Mo Tai"