Dictionary of Welsh Biography

GRUFFYDD ap IEUAN ap LLYWELYN FYCHAN (c. 1485 - 1553), bardd ac uchelwr Mab Ieuan ap Llywelyn Fychan. Yr oedd yn byw yn Llannerch, Llewenni Fechan, gerllaw Llanelwy. Cyhoeddodd J. C. Morrice Detholiad o Waith Gruffydd ab Ieuan ab Llewelyn Vychan a gasglwyd o wahanol lawysgrifau yn y British Museum (Bangor, 1910) a rhoes beth o hanes y bardd; ceir cyfeiriadau at lawysgrifau eraill yn y llyfryddiaeth. Ceir gan T. A. Glenn yn ei lyfr a enwir The Family of Griffith of
GRUFFYDD ap LLYWELYN (d. 1244), tywysog gogledd Cymru Mab anghyfreithlon Llywelyn I a Tangwystl, merch Llywarch Goch, Rhos; ganwyd rywbryd cyn priodas ei dad â Joan yn 1206. Y cyfeiriad cyntaf ato ydyw fel un o'r gwystlon a roddwyd i John yn 1211; yr oedd yn parhau yn garcharor yn Awst 1213, eithr fe'i rhyddhawyd yn y setlo cyffredinol a wnaethpwyd yn 1215. Yr oedd wrth reddf yn un na ellid dibynnu arno ac yn bengryf, ac nid oedd yn ôl o ddangos ei
GRUFFYDD ap RHYDDERCH ap IESTYN (d. 1055), brenin Pan feddiannwyd y Deheubarth gan Gruffydd ap Llywelyn yn 1044, rhoddwyd ynni newydd i wrthwynebiad y De; gan arweiniad Gruffydd ap Rhydderch; felly adenillodd ei hannibyniaeth yn 1045. Rhoddodd Gruffydd i'w wlad fabwysiedig lywodraeth rymus a nodweddwyd gan wrthwynebiad i'r Daniaid. I raddau gellir priodoli ei hawl i ymyrryd yn helyntion Deheubarth i'r ffaith i'w dad lwyddo i gipio'r awdurdod yno
GRUFFYDD LLWYD Syr (d. 1335), arwr traddodiadol gwrthryfel tybiedig Cymreig yn 1322 Gorwyr Ednyfed Fychan, senesgal Llywelyn ab Iorwerth. Yn yr achau Cymreig disgrifir ef fel arglwydd Tregarnedd yn sir Fôn a Dinorwig yn Sir Gaernarfon; daliai diroedd hefyd yn Twynan a mannau eraill yng ngogledd sir Ddinbych, yn Llansadwrn yn Sir Gaerfyrddin, ac yn Llanrhystud yn Sir Aberteifi. Etifeddasai Tregarnedd a'r tiroedd yn sir Ddinbych ar ôl ei dad, Rhys ap Gruffydd, a fu farw yn gynnar
GWENWYNWYN (d. 1216), arglwydd Powys brenhinol Cymru ond am fyr amser. Bu dau ymosodiad ar y gororau rhwng Gwy a Hafren yn drychinebus iddo, ac ar yr ail achlysur, yn 1208, amddifadwyd ef o'i holl diroedd gan y brenin John. Er i'r brenin eu trosglwyddo'n ôl iddo yn 1210, bu raid i Wenwynwyn, yn wyneb gorfodaeth dibaid Llywelyn Fawr yn 1212, ei ieuo ei hun, er yn anesmwyth, â thywysog Gwynedd, uniad a barhaodd trwy flynyddoedd o argyfwng yn
GWERFUL MECHAIN (1462? - 1500), bardd Y cwbl a wyddys amdani yw mai merch Hywel Fychan o Fechain ym Mhowys oedd hi, ac ategir hynny yng nghywydd Dafydd Llwyd yn danfon Llywelyn ap y Gutun yn llatai ati. Gwyddys fod darnau o'i chywyddau yn nofio ar gof gwlad yn y 19eg ganrif, oblegid cyfeiria ' Ap Vychan ' a Syr Owen M. Edwards at hynny. Cymysgir rhyngddi â Gwerful, ferch Madog o Fro Danad, yn Eminent Welshmen ac Enwogion Cymru; nid i
GWGON BRYDYDD (fl. c. 1240), bardd Ni wyddys dim amdano, ond cadwyd ei englynion marwnad i'r tywysog Llywelyn ab Iorwerth Drwyndwn yn Cwrtmawr MS 454B (554); NLW MS 4973B (47); Peniarth MS 240 (13); The Myvyrian Archaiology of Wales 1890 (235).
GWILYM DDU O ARFON (fl. c. 1280-1320), bardd )). Priodolir iddo englyn ar goroniad y brenin Edwart II yn 1307 (Enwogion Sir Gaernarfon). Dywedir ei fod yn fardd i'r tywysog Llywelyn ap Gruffudd (Edward Jones, Relicks…), ond ni chafwyd eto un enghraifft o'i farddoniaeth iddo.
HANMER family Hanmer, Bettisfield, Fens, Halton, Pentrepant, (bu farw c. 1388), ustus mainc y brenin Cyfraith Gor-wyr i Syr Thomas de Macclesfield. Daeth yn ustus mainc y brenin yn 1383 a'i wnaethpwyd yn farchog yn 1387. Priododd Agnes (neu Angharad), merch Llywelyn ddu ap Gruffydd ab Iorwerth; a daw anian Gymreig y teulu i'r golwg yn y cymorth a roddwyd gan yr aelodau i Owain Glyn Dwr, a briododd MARGARET, merch Syr David. Ymunodd ei brodyr hi, GRIFFITH (a
HEYLIN, ROWLAND (1562? - 1631), cyhoeddwr llyfrau Gymraeg yr oedd yn disgyn o hen deulu Heylin o Bentreheylin ar afon Vyrnwy ym Mhowys, teulu a ddaliasai'r stad o'r Canol Oesoedd ac yn hawlio eu bod yn disgyn, trwy Rhys Sais (bu farw 1070), o Tudur Trefor, a'u bod, trwy etifeddiaeth, yn dal y swydd o ' heilyn ' neu ddygwr cwpan yfed tywysogion Powys. Bu un o'r hynafiaid, Grono ab Heilyn, yn gennad dros Llywelyn ap Gruffydd (1254 - 1282) at Edward I yn
HOLLAND family ., 110) DAVID HOLLANT y Cyntaf (b) (gw. J. E. Griffiths, op. cit., 259). Yr oedd ei fab hynaf ef, GRIFFITH HOLLAND, yn byw yn (5) FAERDREF, Llansantsiôr, sir Ddinbych, a aeth wedyn i'w fab hynaf DAVID HOLLAND yr Ail - ond y mae ei fab iau, LLYWELYN HOLLAND, hefyd yn hawlio ein sylw, oblegid yr oedd ei ŵyr ef, ROBERT HOLLAND, yn byw yn nhref (6) DENBIGH, a daeth yn dad i'r llenor Hugh Holland (1569
HUW ap DAFYDD ap LLYWELYN ap MADOG (fl. c. 1526-80?), bardd

Search results

73 - 84 of 247 for "Llywelyn"