Dictionary of Welsh Biography

EDWARDS, GWILYM ARTHUR (1881 - 1963), gweinidog (MC), prifathro Coleg Diwinyddol Aberystwyth, ac awdur Ganwyd 31 Mai 1881 yng Nghaernarfon, mab Owen Edwards, gweinidog (MC) brodor o Lanuwchllyn (cefnder Syr Owen M. Edwards), a Mary (ganwyd Jones) ei briod. Ymfudodd y tad i Awstralia i gael adferiad iechyd, ond bu farw'i briod cyn iddi fynd â'i theulu i ymuno ag ef ym Melbourne. Magwyd y teulu - tri o fechgyn-gan ei rhieni hi yn Nolgellau. Addysgwyd Gwilym yn ysgol sir Dolgellau, a dechreuodd
EDWARDS, HUW THOMAS (1892 - 1970), undebwr llafur a gwleidydd etholiad cyffredinol 1959. Yn ystod y cyfnod hwn, ac yn enwedig ar ôl iddo symud i Sychdyn, daeth Edwards yn gyfeillgar â nifer o genedlaetholwyr Cymreig a ddylanwadodd arno'n fawr. Cyfansoddodd farddoniaeth Gymraeg wrth draed y prifeirdd Gwilym R. Jones a Mathonwy Hughes. Yr oedd y ddau fardd hyn yn gweithio i'r Faner, hen bapur newydd Cymraeg a oedd wedi mynd i drafferthion ariannol difrifol yn yr
EDWARDS, HUW THOMAS (1892 - 1970), arweinydd ym myd undebaeth a gwleidydd : cerddi gan Huw T. Edwards, Mathonwy Hughes, Gwilym R. Jones a Rhydwen Williams (1962). Anrhydeddwyd ef gan Orsedd y Beirdd a chan Brifysgol Cymru (LL.D. er anrhydedd, 1957), ond ni wnaeth dderbyn yr M.B.E. a gwrthododd wahoddiad i'w urddo'n farchog yn ystod arwisgo'r Tywysog yng Nghaernarfon, Gorffennaf 1969. Bu farw ei briod Margaret fis Mehefin 1966, a threuliodd ddiwedd ei oes ar aelwyd ei ferch yn
EDWARDS, JOHN (Siôn y Potiau; c. 1700 - 1776) , 1749. Lluniodd gyfieithiad o'r ail a'r drydedd ran o'r Pilgrim's Progress. Cyhoeddwyd yr ail ran gan Stafford Prys - yn 1761-2, mae'n debyg, a barnu oddi wrth 'Rybudd' y cyfieithydd (168), ac nid yn 1767 fel y dywed William Rowlands ('Gwilym Lleyn'). Argraffwyd y drydedd ran 'tros Ddafydd Llwyd o'r Bala ' yng Nghaerlleon yn 1768 - enwir Robert Llwyd o'r Bala yn yr ail ran fel cyfaill i'r cyfieithydd
EDWARDS, JOHN (1692? - 1774), clochydd a bardd mab John Edwards a'i wraig Elinora (?). Bedyddiwyd ef yn 1692 yn eglwys plwyf Manafon, Sir Drefaldwyn, ac yno y priodwyd ef a Catherine, merch Evan Evans, Cwm-yr-annel, Carno, yn 1730. Bu'n glochydd Manafon am 50 mlynedd. Cyfansoddodd englynion a charolau, a chyhoeddwyd peth o'i waith yn almanac Evan Davies ('Philomath'), Manafon, 1738, ac yn almanaciau Gwilym Howell, Llanidloes, 1766-75
EDWARDS, Syr OWEN MORGAN (1858 - 1920), llenor graddio (1887) yn y dosbarth blaenaf. Dylid nodi dau ddylanwad pwysig a fu arno yno yn ei gyfnod cynnar yno. Y naill oedd dylanwad artistig Ruskin (y bu wedyn yn gohebu ag ef) a William Morris. Y llall oedd ' Cymdeithas Dafydd ab Gwilym ' - gweler ei hanes hi gan T. Rowland Hughes ('Cymdeithas Dafydd ap Gwilym, Rhydychen'), yn Y Llenor, 1931; awchlymodd y ' Dafydd ' y cariad at Gymru a oedd eisoes yn
EDWARDS, ROGER (1811 - 1886), gweinidog gyda'r Methodistiaid Calfinaidd, awdur, a golygydd a thrwy hynny beri dicter ym mynwes John Elias a herfeiddio agwedd draddodiadol Methodistiaeth Galfinaidd. Yr oedd ei waith fel arloeswr gyda'r Cronicl yn rhagfynegi gwaith ' Gwilym Hiraethog ' gyda Yr Amserau, a Thomas Gee gyda Y Faner, ac yn gosod sylfaen i'r Rhyddfrydiaeth a ddaeth mor nodweddiadol o Ogledd Cymru yn ddiweddarach. At yr hyn a ddywedwyd eisoes dylid ychwanegu i Roger Edwards
EDWARDS, WILLIAM (Gwilym Padarn; 1786 - 1857), bardd
EDWARDS, WILLIAM (Gwilym Callestr, Wil Ysgeifiog; 1790 - 1855), bardd
EDWARDS, WILLIAM THOMAS (Gwilym Deudraeth; 1863 - 1940), bardd
EINION ap COLLWYN (fl. 1100?) y gŵr y cytuna hen draddodiadau iddo, wedi ffraeo â Iestyn ap Gwrgant, wahodd y Normaniaid i oresgyn Morgannwg. Ffigur hanner-chwedlonol yw ef, ac y mae'n awgrymog fod o leiaf dair stori am ei dras. Dywed un ei fod yn fab i Gollwyn ap Gwaethfoed o Geredigion; un arall mai mab oedd i Gadifor ap Collwyn o Ddyfed; ond yn ôl beirdd fel Lewis Glyn Cothi a Gwilym Tew, gŵr o Wynedd ydoedd, a ddaeth i
EINION ap GWALCHMAI (fl. 1203-23), bardd felys ac yn afaelgar, ac y mae'n amlwg ei fod yn ei ddydd yn fardd poblogaidd, a dywed Gwilym Ddu o Arfon amdano (The Myvyrian Archaiology of Wales, 277B): 'A ganai, ffynnai fel berw ffynnawn.' Prawf arall o'i boblogrwydd yw iddo dyfu'n gymeriad llên gwerin. Ceir chwedl amdano yn neidio 50 troedfedd yn Abernodwydd yng ngwydd ei gariad pan oedd yn wr ifanc, amdano'n mynd i bererindota, ac yn aros oddi

Search results

49 - 60 of 362 for "Gwilym"