Dictionary of Welsh Biography

EDWARDS, JOHN (Meiriadog; 1813 - 1906), bardd, llenor a golygydd Ganwyd yn Llanrwst, ac yn yr ysgol ramadeg yno y derbyniodd ei addysg cyn bwrw prentisiaeth fel argraffydd. Dangosodd dueddiadau llenyddol yn gynnar, a rhwng 1835 a 1860, yn arbennig, ymddangosodd llawer o'i farddoniaeth yn Seren Gomer, Y Dysgedydd, Y Diwygiwr, Y Gwladgarwr, a'r Drysorfa. Bu'n byw yn Cefn Mawr, Llanfaircaereinion, Caerdydd, a Merthyr Tydfil, cyn dychwelyd yn 1844 i
EDWARDS, JOHN (Eos Glan Twrch; 1806 - 1887), bardd a llenor 1866 symudodd, gan brynu fferm lai yn agos i Rome, N.Y., lle y bu hyd ei farw, 20 Ionawr 1887. Daeth yn adnabyddus yn U.D.A. fel bardd a llenor, enillodd amryw wobrwyon mewn eisteddfodau, ac ysgrifennai i'r Arweinydd, Haul Gomer, Y Cymro Americanaidd, Y Wasg, Y Drych, Y Cyfaill, a The Old Countryman. Yn 1854 cyhoeddodd Llais o'r Llwyn: sef Barddoniaeth ar Amryfal Destynau … (Utica, 1854).
EDWARDS, JOHN (1799 - 1873?), crydd a cherddor nos o'r wythnos mewn rhyw bentref neu gilydd, ac yr oedd yn chwaraewr da ar y clarinet. Enillodd wobr Cymdeithas y Cymmrodorion am gyfansoddi tôn. Cyfansoddodd rai anthemau a nifer mawr o donau. Ymddangosodd ei dôn gyntaf, ' Grongar,' yn Seren Gomer 1824, a cheir tonau o'i waith yn yr Haleliwia, Haleliwia Drachefn, Telyn Seion (Rosser Beynon), a Caniadau Seion (R. Mills). Ysgrifennodd adolygiad ar
EDWARDS, ROBERT (Robin Ddu o Feirion; 1775 - 1805), bardd, llenor, a hynafieithydd brodor o Drawsfynydd. Cyfansoddodd lawer o farddoniaeth. Ceir enghreifftiau o'i waith yn Corff y Gainc (' Ddafydd Ddu Eryri ') - sef ' Englyn, Cyffes y Bardd,' a ' Cywydd Marwnad Rowland Hugh, bardd o'r Graienyn, gerllaw'r Bala, 1802. '. Yn Seren Gomer, 1835, 275, ceir ei benillion ' Gofal Duw.' Y mae englynion coffa iddo gan ' Gutyn Peris ' yn Corff y Gainc, ac ar ei garreg fedd y mae 12 o
EDWARDS, THOMAS (Caerfallwch; 1779 - 1858), geiriadurwr pendefigion â'r cwmni. Derbyniodd £1,000 yn anrheg ganddynt. Bu farw yn Llundain, 4 Gorffennaf 1858, a'i gladdu ym mynwent Highgate. Ymddiddorodd ar hyd ei oes yn yr iaith Gymraeg, ac mewn cerddoriaeth. Cyfrannodd lawer i'r cyfnodolion megis Y Gwyliedydd, Seren Gomer, Goleuad Cymru, Cymro Llundain, dan y ffugenwau 'T. ap Edwart ap Eurgain,' 'Zabulonun,' 'Caerfallwch.' Yn Y Gwyliedydd (1829-30) cyhoeddwyd
EDWARDS, WILLIAM (Gwilym Callestr, Wil Ysgeifiog; 1790 - 1855), bardd Ganwyd mewn bwthyn o'r enw Plas Iolyn, Caerwys. Saer melinau oedd with ei grefft, ond yr oedd yn ddyn diarhebol wlyb - fe gofir y disgrifiad doniol ohono gan 'Talhaiarn' (Gwaith, ii, 200-2). Bu mewn gwallgofdy fwy nag unwaith, ac yng ngwallgofdy Dinbych y bu farw. Ond yr oedd yn fardd digon sylweddol, ac yn enwedig yn englynwr da. Enillodd yn eisteddfod Biwmares, 1832, ar yr awdl (Seren Gomer
ELIAS, THOMAS (Bardd Coch; 1792 - 1855), gweinidog gyda'r Methodistiaid Calfinaidd, ac emynydd Ganwyd Tachwedd 1792 yn Brynteg, Cil-y-cwm, mab Dafydd Elias a Mary ei wraig. Yn 10 oed prentisiwyd ef i deiliwr yn Llanwrtyd. Yn 14 oed, aeth i Ferthyr Tydfil, ond dychwelodd ymhen ychydig flynyddoedd, priododd, a dechreuodd bregethu yn 1822 - ordeiniwyd ef yn 1831. Yn ei flynyddoedd olaf preswyliai ym Mhont Senni, lle y bu farw 14 Mawrth 1855, yn 62 oed. Y mae ganddo gywydd yn Seren Gomer, 1821
ELLIS, ROBERT (Cynddelw; 1812 - 1875), gweinidog gyda'r Bedyddwyr, pregethwr, bardd, hynafiaethydd, ac esboniwr anad dim, gwr amryddawn ydoedd. Pregethwr esboniadol, athrawiaethol, defnyddiol ydoedd, yn gryn feistr ar Gymraeg pulpudol ei ddydd, yn parablu yn glir ac yn groyw, a'i ynganiad yn llithrig a naturiol. Yr oedd yn cyfrif mewn cylchoedd barddonol ac eisteddfodol. Ei awdl, 'Yr Adgyfodiad,' yng nghystadleuaeth Gwrwst (yn Seren Gomer 1849), a'i dug i sylw fel bardd ac a roes iddo ei enw barddonol. 'Cywydd
EVANS family, argraffwyr Chaerfyrddin Feiblau a Thestamentau - e.e. pedwar argraffiad o 'Feibl Peter Williams.' Yn 1825, ar farw Joseph Harris ('Gomer'), prynodd yr hawl i argraffu a chyhoeddi Seren Gomer. Bu hefyd am rai blynyddoedd yn berchennog a chyhoeddwr y Carmarthen Journal. Bu farw 25 Mai 1830 yn 55 oed; bu ei weddw farw 19 Ionawr 1850. Yr oedd i John Evans dri mab a ddaeth yn argraffwyr yng Nghaerfyrddin - DAVID, JOHN a WILLIAM
EVANS, DANIEL (Eos Dâr; 1846 - 1915), cerddor Ganwyd mewn bwthyn to gwellt o'r enw Tŷ Coch, ger Cyffordd Caerfyrddin, mab Dafydd ac Esther Evans. Symudodd y teulu i fyw i Aberdâr, a dechreuodd y mab yn 8 oed weithio yn y lofa. Argraffydd yn swyddfa'r Gwron a Seren Gomer ydoedd y tad, a magwyd y mab yng nghwmni ' Llew Llwyfo ' ac eraill o enwogion y swyddfa. Yn 11 oed ymunodd â chôr ' Llew Llwyfo ' a oedd yn perfformio ' Storm Tiberias
EVANS, DAVID DAVIES (1787 - 1858) Pontrhydyrynn, gweinidog y Bedyddwyr, a golygydd fe'i cyfrifid yn un o arweinwyr doethaf yr enwad. Oblegid gwendid ymddeolodd yn 1857, gan fyned i Gaerdydd. Symudodd ymhen chwe mis drachefn i Gaerfyrddin. Wedi ei farwolaeth ar 29 Awst 1858 fe'i claddwyd ym Mhontrhydyrynn. Oblegid dadfeiliad iechyd trosglwyddodd Joseph Harris Seren Gomer a'i golygyddiaeth yn Ebrill 1825 iddo ef; eithr yn 1834 rhoes yntau ei golygyddiaeth i'w gynorthwywr Samuel Evans
EVANS, EVAN (1773 - 1827), gweinidog gyda'r Bedyddwyr â gwerthu llaeth; ac yn 1819 rhyddhawyd ef o'i ofalaeth yn y Cefn Mawr a sefydlodd eglwys Gymraeg yn Llundain. Diddorol yw sylwi iddo ymuno â Chymreigyddion Llundain, ac efe a draddododd yr araith goffa ar John Jones, Glan-y-gors - fe'i hargraffwyd yn Seren Gomer, 1821 (214). Bu cryn helynt yn ei eglwys yn Llundain; mynnai rhai yno wahodd Daniel Davies (1797 - 1876) i'w bugeilio, a bu rhwyg, ond

Search results

13 - 24 of 126 for "Gomer"