Dictionary of Welsh Biography

MAREDUDD ab OWAIN ab EDWIN (d. 1072), brenin Deheubarth Perthynai i'r bumed genhedlaeth ar ôl Hywel Dda ac yr oedd yn gyfyrder, yn y llinach hynaf, i Rys ap Tewdwr. Pan gwympodd Gruffudd ap Llywelyn yn 1063, adferwyd yr hen frenhiniaeth o dan ei arweiniad ef. Yr oedd cyfnod ei deyrnasiad yn cydredeg â thrawiad cyntaf y goncwest Normanaidd ar Ddeheudir Cymru. Wedi ymdrech fer ac unochrog, cydymddug â choncwest tiroedd y goror yng Ngwent a gwobrwywyd ef
MAREDUDD ab OWAIN ap HYWEL DDA (d. 999), brenin Deheubarth Brytanyeit.' Efallai fod ei hawl bennaf i enwogrwydd yn gorffwys ar ei berthynas â Gruffudd ap Llywelyn; merch i Faredudd oedd Angharad, mam Gruffudd ap Llywelyn.
MAREDUDD ap CYNAN ab OWAIN GWYNEDD (d. 1212) O 1173 hyd 1194 yr oedd yn arglwydd Eifionydd a rhan o Ardudwy - ffaith a nodwyd gan Gerallt Gymro pan aeth trwy'r ardal yn 1188. Derbyniodd Feirionnydd hefyd gan ei frawd Gruffudd (yn 1194, mae'n debyg) pan rannodd hwnnw ffrwyth buddugoliaeth yng Ngwynedd gyda'i gefnder Llywelyn I; yr oedd gyrfa gynnar Llywelyn yn ddyledus i raddau helaeth i'r cymorth a roes meibion Cynan iddo. Pan fu Gruffudd
MAREDUDD ap RHYS GRYG (d. 1271), tywysog Deheubarth anfon ymaith o'r De. Cafodd ddinas noddfa yn y Gogledd, bu gyda Llywelyn yng nghyrchoedd llwyddiannus 1256, a chael yn dâl am ei gymorth diroedd o gylch Llanbadarn ac yng nghantref Buellt. Cymerth ran flaenllaw ym muddugoliaeth y Cymry yn y Cymerau (1257), eithr gan i Rys Fychan ddyfod drosodd i bleidio'r Cymry yng nghwrs y frwydr tueddodd cydymdeimlad Maredudd tua'r ochr arall cyn gynhared â mis
MARSHAL family, ieirll Penfro William de London yn 1207. Ond yn 1211 galwodd y brenin arno eto i'w gynorthwyo ynglŷn â'r ymgyrch yn erbyn y Cymry ac adferwyd iddo ei gestyll yn Lloegr a Chymru. Yn y flwyddyn ddilynol bu'n ymladd o blaid y brenin yn erbyn Llywelyn ap Iorwerth. Erbyn hyn yr oedd y brenin ac yntau ar delerau cyfeillgar; ar 19 Hydref 1213 adferwyd castell Hwlffordd iddo ac yn 1214 cyflwynwyd iddo gestyll brenhinol
MATHEW ap LLYWELYN GOCH (fl. canol y 16eg ganrif), bardd
MEREDUDD ap RHYS (fl. 1450-85), uchelwr, offeiriad, a bardd hanfod o Gwladus Ddu, merch Llywelyn Fawr ? Fel y gallesid disgwyl ceir gan Feredudd amryw gywyddau crefyddol. Ceisiodd ddysgu ar gân am Dduw fel Creawdwr y byd, am ddioddefaint Crist, ac am eiriolaeth Mair y Forwyn. Yr oedd yn gadarn ei gred yng ngallu gwyrthiol y delwau a'r creiriau a addolid yn yr eglwysi, canys tystia am y feddyginiaeth a gafodd i'r gwayw yn ei glun trwy firagl y Ddelw Fyw yn
MORGAN, arweinydd gwrthryfelwyr Morgannwg yn ystod gwrthryfel Madog ap Llywelyn yn 1294-5. Mynnai ef mai yn erbyn arglwyddi Morgannwg yn unig y rhyfelai, oherwydd achwyniadau personol o'i eiddo yn erbyn teulu Clare. Efallai, felly, mai Morgan ap Maredudd ydoedd, disgynnydd uniongyrchol o Rydderch ab Iestyn; cymerasid tiroedd ei dad, Maredudd, arglwydd Cymreig olaf Caerlleon-ar-Wysg, gan Gilbert de Clare 20 mlynedd yn gynharach. Mewn un
MORGAN family Tredegar Park, , Angharad, ferch Syr Morgan ap Maredydd, arglwydd Tredegar. Dywedid fod Llywelyn yn disgyn o Gadifor Fawr, arglwydd Cilsant. Heblaw ei aer, MORGAN ap LLEWELYN, yr oedd i Lywelyn ab Ifor fab o'r enw IFOR, Gwernyclepa, sir Fynwy - sefydlydd teulu Morganiaid Gwernyclepa; daeth tiroedd y teulu hwn yn eiddo teulu Tredegar yn 1632. Bu i Morgan ap Llewelyn (a fu farw cyn 1384) ddau fab - LLEWELYN ap MORGAN (yn
MORGAN GAM (d. 1241), arglwydd barwniaeth Gymreig Afan Wallia (neu Nedd-Afan) yn arglwyddiaeth ('honour') Morgannwg mab Morgan ap Caradog ap Iestyn, o Gwenllian (y mae'n debygol), merch Ifor Bach. Dilynodd ei frawd hŷn, Lleision, c. 1213, a chan fabwysiadu polisi ei dad, sef polisi o gyfeillgarwch a chyduniad â'r tywysogion cynhenid, bu o gymorth mawr i fwriadau Llywelyn I drwy beri aflonyddwch i arglwyddiaid Clare ym Morgannwg. Yn ôl yr achau priododd (1), Janet, merch Elidyr Ddu, a (2), Ellen, merch Gronw ab
MORGAN HEN ab OWEN (d. 975), brenin Morgannwg (gweler Morgan Mwynfawr), er darfod colli rhai tiroedd ar y gorllewin a aeth yn eiddo i Ddyfed. Bu farw mewn oedran teg, a phasiodd ei frenhiniaeth i'w ddisgynyddion hyd nes y cymerwyd Morgannwg gan Gruffydd ap Llywelyn oddi ar Meurig, ei or-or-ŵyr.
MORGAN, ALFRED PHILLIPS (1857 - 1942), cerddor Ganwyd 21 Mai 1857 yn Rhymni, mab David Price a Levia Phillips Morgan. Symudodd y teulu i fyw i Bwllgwilym ger Cefn-bedd-Llywelyn, ac yn ddiweddarach i Lanfair-ym-Muallt. Addysgwyd ef yn Ysgol Waddol y dref honno, ac wedi hynny bu am gwrs o addysg gerddorol yng ngholeg Aberystwyth o dan Dr. Joseph Parry a chafodd wersi gan Goleg y Tonic Solffa. Enillodd lawer o wobrwyon am gyfansoddi tonau, ac am

Search results

169 - 180 of 247 for "Llywelyn"