Dictionary of Welsh Biography

SAMUEL, WYNNE ISLWYN (1912 - 1989), swyddog llywodraeth leol, gweithredwr a threfnydd Plaid Cymru ymgyrchoedd bywiog hyn yn arbennig o werthfawr i Blaid Cymru yn ei hymgais i osod gwreiddiau yng nghymoedd diwydiannol y de a fu tu hwnt i'w gafael cyn hynny i raddau helaeth. Safodd Samuel yn sir Benfro ym 1970. Bu ei chwe ymgais (er bod pob un yn anochel yn aflwyddiannus) i ennill sedd yn San Steffan yn dyst huawdl i gymeriad hynod o benderfynol. Dewiswyd ef hefyd i sefyll dros Blaid Cymru ym Merthyr
SAUNDERS, DAVID (Dafydd Glan Teifi; 1769 - 1840), gweinidog gyda'r Bedyddwyr, bardd, a llenor Ganwyd Ionawr 1769 yn Undergrove, Llanbedr-Pont-Steffan, mab hynaf Thomas ac Elinor Saunders, ac ŵyr i Evan Saunders a nai i David Saunders 'I', ill dau yn bregethwyr yn Aberduar. Cafodd ei addysg mewn ysgolion lleol, gan gynnwys ysgol Dafydd Jones, Dolwlff, Llanwennog, a bedyddiwyd ef gan Timothy Thomas, Aberduar, Gorffennaf 1784. Yr oedd yn aelod o deulu cefnog, ac enwir ef ymhlith bwrdeisiaid
SAUNDERS, EVAN (d. 1742), diacon a'i ordeinio'n gyd-weinidog â Zecharias Thomas a David Davies yng ngwanwyn 1771. Ond gweinidogaeth drafferthus a gafodd yno. Sonnir am yr aelodau ym Methel, Caeo, yn diflasu arno ac yntau'n cytuno i wasnaethu'r canghennau eraill, a dywedir iddo ymuno â'r Bedyddwyr Cyffredinol, er nad oes sôn iddo gymryd gofal eglwys. Bu farw yng nghartref ei frawd Thomas Saunders yn Undergrove, Llanbedr-Pont-Steffan
SIEFFRE (1090? - 1155), esgob Llanelwy a chroniclydd 'Historia Regum Britanniae' a ymddangosodd yn nechrau 1136. Rhwng 1136 a 1148 bu ef ei hun yn gyfrifol am bedair fersiwn ohono. Mewn un fersiwn ceir cyflwyniad i Robert, dug Caerloyw; mewn un arall, anerchir Robert a Waleran de Beaumont, iarll Meulan (neu Mellent); mewn un arall eto cyflwynir y gwaith i'r brenin Steffan ac i Robert; ac y mae'r bedwaredd heb gyflwyniad o gwbl. Yng nghorff y gwaith (sef
SUNDERLAND, ERIC (1930 - 2010), academydd ym mywyd prifysgolion Cymru oedd fel Llywydd Prifysgol Cymru, Llanbedr Pont Steffan (1998-2001). Ers dechrau ei yrfa yn Durham roedd wedi dangos ei allu a'i barodrwydd i wasanaethu mewn amryw swyddogaethau y tu hwnt i'w gyfrifoldebau academaidd a gweinyddol o fewn ei sefydliad ei hun. Am ugain mlynedd o 1978 gwasanaethodd fel Ysgrifennydd Cyffredinol Undeb Rhyngwladol y Gwyddorau Anthropolegol ac
THOMAS, CLARA (1841 - 1914), tirfeddiannwr a dyngarwr ddienw ac adnabuwyd y cyfraniadau fel rhai gan Miss X. Cefnogwyd cronfeydd adeiladu Coleg Prifysgol De Cymru a Choleg Dewi Sant, Llanbedr Pont Steffan, ac roedd hi'n aelod o Lys Llywodraethwyr Prifysgol Cymru. Roedd ei hunaniaeth Gymreig yn bwysig iddi, a medrai siarad a darllen Cymraeg. Cyfrannodd yn ariannol at eisteddfodau lleol a chenedlaethol. Cefnogodd godi cofgolofn i nodi marwolaeth Llywelyn ap
THOMAS, DAVID WALTER (1829 - 1905), clerigwr Ganwyd 26 Hydref 1829, mab hynaf Evan Thomas o'r Bontfaen, Cellan, Sir Aberteifi, a Margaret ei wraig. Addysgwyd ef yn y Mwmbwls, Abertawe, ac yng Ngholeg Dewi Sant, Llanbedr-Pont-Steffan, ac ymaelododd ym Mhrifysgol Rhydychen o Goleg Iesu, 10 Mehefin 1847. Yr oedd yn ysgolor o'i goleg ac yn 'Powis Exhibitioner.' Cafodd anrhydedd yn y trydydd dosbarth yn y clasuron, a graddio B.A. yn 1851 ac M.A
THOMAS, EVAN (Bardd Horeb; 1795 - 1867), bardd, teiliwr wrth ei grefft eisteddfod daleithiol a 'Daniel Ddu o Geredigion.' Golygwyd ei farddoniaeth gaeth a rhydd gan Evan Pan Jones, a'i chyhoeddi yn Llanbedr-Pont-Steffan yn 1875. Enw'r gyfrol ydyw Telyn Ifan. Bu farw 2 Hydref 1867, 'yn 72 oed'; claddwyd ef a'i wraig ym mynwent Llandysul.
THOMAS, EVAN LORIMER (1872 - 1953), offeiriad ac ysgolhaig , 1901-02, a Bae Colwyn, 1902-03. Priododd Mary Rice-Williams, Caergybi, yn 1903 ac yr oedd un mab o'r briodas. Yn 1903 daeth yn Athro'r Gymraeg yng Ngholeg Dewi Sant, Llanbedr Pont Steffan. Yma llafuriai'n galed i sicrhau lle'r iaith yn y cwricwlwm ac ym mywyd y coleg. Ailddechreuodd gwrs anrhydedd yn y Gymraeg, sefydlodd Lyfrgell Gymraeg, gan gynnwys Casgliad Cenarth a brynwyd gan y coleg yn 1904, a
THOMAS, HELEN WYN (1966 - 1989), actifydd heddwch Ganwyd Helen Wyn Thomas ar 16 Awst 1966 yng Nghastellnewydd Emlyn, Sir Gaerfyrddin, yn ferch i John Thomas a'i wraig Janet (g. Jones). Cadwai ei rhieni ddwy siop yn y dref, JDR Thomas ac Y Goleudy. Mynychodd Helen Ysgol Dyffryn Teifi ac wedyn astudiodd hanes yng Ngholeg Prifysgol Dewi Sant Llanbedr Pont Steffan. Ar ôl graddio, teithiodd Helen i India am chwe wythnos, lle cwrddodd â'r Fam Theresa
THOMAS, IVOR OWEN (1898 - 1982), gwleidydd Llafur y senedd hyd 1955 pan gollodd y sedd i'r ymgeisydd Ceidwadol, William Yates, o 478 pleidlais yn unig. Yna dychwelodd i brif swyddfa Undeb Cenedlaethol Gweithwyr y Rheilffyrdd. Roedd yn aelod o staff Adran Waterloo, y Rheilffyrdd Prydeinig, Talaith y De, 1960-64, ac o staff Arolwg Defnydd Tir, Cyngor Dinas San Steffan, 1965-66. Priododd ym 1929 Beatrice, merch y Cynghorydd William Davis, Battersea
THOMAS, JOHN (1838 - 1905), ffotograffydd Ganwyd yng Nglan rhyd, Cellan, Sir Aberteifi, 14 Ebrill 1838, yn fab i David a Jane Thomas. Bu'n ddisgybl ac yn ddiweddarach yn ddisgybl-athro yn ysgol Cellan, ac yna yn brentis i ddilledydd yn Llanbedr Pont Steffan. O 1853 i 1863 bu'n gweithio mewn siop ddillad yn Lerpwl, ond gorfodwyd ef gan afiechyd i geisio gwaith yn yr awyr agored fel cynrychiolydd cwmni a werthai bapur ysgrifennu a

Search results

133 - 144 of 167 for "Steffan"