Dictionary of Welsh Biography

PARROTT, HORACE IAN (1916 - 2012), athro a chyfansoddwr ; dysgodd Gymraeg, a mynnai gael ei ystyried yn gyfansoddwr Cymreig. Roedd yn un o sylfaenwyr yr Urdd er Hyrwyddo Cerddoriaeth Cymru yn 1959. Ailsefydlodd Ŵyl Gregynog a bu'n arwain yno am ddeng mlynedd. Gwnaeth ddefnydd helaeth o alawon gwerin Cymreig yn ei opera The Black Ram (1957), sy'n seiliedig ar stori o Ffynnon Bedr, ger Llanbedr Pont Steffan, ac mae ei osodiad o'r gwasanaeth cymun, A Welsh Folk
PARRY, DAVID (1794 - 1877), clerigwr arian er cof amdano i sefydlu ysgoloriaeth yng Ngholeg Dewi Sant, Llanbedr Pont Steffan, ac y mae darlun ohono yn festri eglwys Defynnog.
PENNAR, ANDREAS MEIRION (1944 - 2010), bardd ac ysgolhaig ). Ceir cerddi braf iawn o'r cyfnod hwnnw. Cafodd yrfa wedyn yn darlithio ym Mhrifysgol Cymru, Llanbedr-Pont-Steffan am 19 mlynedd o 1975 tan 1994. Ganwyd iddynt fab, Gwri, ar 15 Medi 1976, ond yn ddiweddarach bu i Meirion a Carmel wahanu. Cyhoeddodd hi gyfrol o gerddi, Lodes fach neis, yn 1980. Yn ystod y cyfnod hwn byddai Meirion Pennar yn dioddef o beth anhwylder meddwl, gan ymdeimlo'n ddwfn â'r
PHILLIPS, THOMAS (1760 - 1851), meddyg a noddwr addysg mai ef oedd noddwr pennaf addysg Gymreig yn y 19eg ganrif. Sefydlodd ysgoloriaethau yng Ngholeg Dewi Sant, Llanbedr-Pont-Steffan, a gwaddoli cadair gwyddoniaeth yno. Yn 1847 sefydlodd ysgol Gymreig Llanymddyfri drwy neilltuo £140 y flwyddyn i dalu cyflog prifathro, gan sicrhau yr arferid yr iaith Gymraeg yn y dosbarthiadau. Yn ei ewyllys gadawodd £12,000 i waddoli cyflogau athrawon. Rhoddodd filoedd
POWELL, RAYMOND (1928 - 2001), gwleidydd Llafur unigolion fel Ron Davies ac Ann Clwyd. Enillodd Powell enw iddo'i hun yn fuan fel un a siaradai heb flewyn ar dafod o fewn Tŷ'r Cyffredin. Etholwyd ef yn gadeirydd ar Blaid Lafur etholaethol Ewrop De Cymru ym 1980, ac roedd yn aelod o USDAW am hanner canrif bron ar ei hyd. Daliodd nifer fawr o swyddi a safleoedd swyddogol yn San Steffan ac o fewn y Blaid Lafur. Roedd yn gadeirydd ar y Blaid Lafur yng
REES, BRINLEY RODERICK (1919 - 2004), ysgolhaig clasurol, addysgydd a phrifathro coleg prifysgol uwch, cydnabuwyd fwyfwy ei ddawn weinyddu, ac, yn 1975, dychwelodd eto i Gymru ar ei benodi'n brifathro Coleg Dewi Sant, Llanbedr Pont Steffan, y lleygwr cyntaf i ddal y swydd. Cawsai gryn ran, pan oedd yn Ddeon y Celfyddydau yng Nghaerdydd, yn y broses a arweiniodd at dderbyn Coleg Dewi Sant yn 'ysgol' ym Mhrifysgol Cymru (ffederasiwn yr oedd yn fynych yn dra beirniadol ohono). Bellach yn brifathro
REES, RICE (1804 - 1839), clerigwr ac ysgolhaig Ganwyd 31 Mawrth 1804 yn y Ton gerllaw Llanymddyfri, yn fab i David a Sarah Rees - gweler yr ysgrif ' Rees o'r Ton.' Ymddengys mai Annibynnwr oedd y tad, ac yng nghapel yr Annibynwyr y bedyddiwyd Rice Rees, gan Peter Jenkins o'r Brychgoed. Yn 1819 aeth i ysgol ramadeg Llanbedr-pont-Steffan, a oedd ar y pryd dan ofal Eliezer Williams, ond ychydig amser a fu yno. Bu gartref wedyn am ysbaid, ac yn y
REES, TIMOTHY (1874 - 1939), esgob Llandaf mab David Rees a Catherine ei wraig; ganwyd yn y Llain, Llanbadarn Trefeglwys, Sir Aberteifi, 15 Awst 1874. Cafodd ei addysg yn ysgol Ardwyn, Aberystwyth, ysgol y coleg, Llanbedr-Pont-Steffan, a Choleg Dewi Sant, a graddiodd yn B.A. yn 1896. Ar ôl treulio blwyddyn yng Ngholeg Mihangel Sant, Aberdâr, urddwyd ef yn ddiacon yn Rhagfyr 1897, ac yn offeiriad flwyddyn yn ddiweddarach. Bu am ddwy
RICHARDS, JEDEDIAH (1784? - 1838), emynydd, a llyfrwerthwr teithiol, cymeriad hynod . Dechreuodd gadw ysgol ganu o dan yr enw ' Christian Singing School ' yn Llanymddyfri, 29 Rhagfyr 1819. O 1821-3 ac yn ddiweddarach bu'n cadw'r hyn a elwid ganddo yn ' Ysgol er Rhydd-ymarfer Cristianogol ' yng Nghaerfyrddin a lleoedd eraill. Claddwyd ef ym mynwent S. Pedr, Llanbedr-Pont-Steffan, 9 Mawrth 1838, yn 54 oed. Ei waith cyhoeddedig cyntaf oedd Hanes Crefyddau'r Byd (Caerfyrddin, 1820). Cyhoeddodd
ROBERTS, BLEDDYN JONES (1906 - 1977), Athro ac ysgolhaig Steffan a merch i'r Parch. a Mrs. John Davies, Aberystwyth, ei thad yn weinidog eglwys Salem yn y dref. Dychwelodd i Fangor unwaith eto yn 1948 yn Ddarlithydd Arbennig ar Hanes a Llên y Beibl ac yn gyfrifol yn benodol am gyrsiau i ddarpar athrawon ysgolion eilradd mewn ymateb i Ddeddf Addysg 1944. Daeth yn Uwchddarlithydd yn 1948 ac yn Athro a Phennaeth yr Adran Hebraeg ac Efrydiau Beiblaidd yn 1953
ROBERTS, LEWIS JONES (1866 - 1931), arolygydd ysgolion, cerddor, ac eisteddfodwr Ganwyd 29 Mai 1866 yn Aberaeron, Sir Aberteifi, mab Lewis Roberts a'i wraig Margaret (Jones). Cafodd ei addysg yng Ngholeg Dewi Sant, Llanbedr-Pont-Steffan (B.A.) a Choleg Exeter, Rhydychen (M.A.); yr oedd yn aelod o Gymdeithas Dafydd ab Gwilym pan oedd yn Rhydychen. Priododd, 1888, Mary Noel Griffiths merch capten a Mrs. Griffiths, Old Bank, Aberaeron; bu iddynt dair merch a chwe mab. Bu'n
ROBERTS, MICHAEL HILARY ADAIR (1927 - 1983), gwleidydd Ceidwadol . Roedd wedi dioddef o broblemau iechyd am ddwy flynedd cyn hynny ac yr oedd yn farw pan gyrhaeddodd ysbyty San Steffan. Claddwyd ei gorff ym mynwent Pantmawr.

Search results

121 - 132 of 167 for "Steffan"