Dictionary of Welsh Biography

ALBAN DAVIES, DAVID (1873 - 1951), gŵr busnes a dyngarwr ysgoldy (MC) ger ei hen gartref yn Llanrhystud yn ogystal. Gwasanaethodd naw mlynedd ar Gyngor Bwrdeistref Walthamstow. Wedi dychwelyd i Gymru bu'n siryf Ceredigion yn 1940 a daeth yn aelod ac yn henadur (1949) Cyngor Sir Aberteifi, gan fod yn gadeirydd y pwyllgorau lles ac iechyd. Ef oedd cadeirydd Cymdeithas Tai Hen Bobl Aberystwyth a'r Cylch pan brynwyd Deva, cartref i'r hen y bu ef yn hael iawn ei
AUBREY, THOMAS (1808 - 1867), gweinidog Wesleaidd eglwysi; i sefydlu cyfarfodydd diwygiadol a thrysorfa cenhadaeth gartref y dalaith ogleddol; i hyrwyddo adeiladu tai cylchdeithiol; ac, yn bennaf oll, i greu trysorfa capelau talaith Gogledd Cymru - y weithred weinyddol fwyaf, yn ddiau, yn hanes yr enwad yn y 19eg ganrif. Bu'n amlwg yn amddiffyn trefn ac athrawiaethau Wesleaeth Gymreig; yr oedd yn Brotestant selog, er na chymerodd ran amlwg mewn
AUGUSTUS, WILLIAM, proffwyd tywydd yn y cyfnod cyn-wyddonol a chyfieithydd Yr oedd yn byw yng Nghil-y-cwm, gerllaw Llanymddyfri, tua diwedd y 18fed ganrif. Ni wyddys mo flynyddoedd ei fywyd yn sicr, ond yr oedd yn fyw yn 1794 pan argraffodd John Ross, Caerfyrddin, ei Husbandman's Perpetual Prognostication - casgliad rhyfedd o wybodaeth werin am y tywydd wedi ei ysgrifennu mewn rhan yn Gymraeg ac mewn rhan yn Saesneg. Am ffynhonnell yr adran Gymraeg, sydd gan mwyaf yn
BACON family, perchenogion gweithydd haearn a glo mlynedd, heb orfod talu dim toll am bob tunnell a godid. Aethpwyd ati i brynu prydlesoedd arwyneb gan ffermwyr y cylch er mwyn gallu codi'r gwahanol adeiladau, tai i'r gweithwyr, a gwneud rheilffyrdd, cafnau dwr, agor lefelydd, tyllu pyllau glo, etc. Cafwyd y prydlesoedd hyn hefyd yn rhad - tua £150 neu £200 y flwyddyn a heb orfod talu toll am bob tunnell a godid. Gwnaethpwyd ffordd hefyd i gysylltu â'r
BEVAN, ANEURIN (1897 - 1960), gwleidydd ac un o sylfaenwyr y Wladwriaeth Les phobl ieuainc. Bu Deddf Cynhorthwy Cenedlaethol 1948 yn gyfrifol am ddileu hen Ddeddf y Tlodion a chyflwyno cynlluniau cynhwysfawr ar gyfer gwasanaethau lles. Aeth Bevan ati'n ogystal i hyrwyddo atgyweirio llawer o'r difrod a wnaed i dai yn ystod y rhyfel, i ddarparu tai parod a chymorthdaliadau i awdurdodau lleol fel y gallent ddarparu tai i'w rhentu. Yr oedd yn feirniadol o wariant y llywodraeth ar
BOOTH, FLORENCE ELEANOR (1861 - 1957), Iachawdwriaethwraig a diwygwraig gymdeithasol waith Byddin yr Iachawdwriaeth am wyth mlynedd ar hugain, nes i Bramwell ddod yn Gadfridog. Fe'i gwnaed yn gomisiynydd yn 1888, a chyfarwyddodd y Gwaith Achub wrth iddo ledu ar draws y byd. Gwelodd y Fyddin yr angen am fwy o ofal ar gyfer merched beichiog, ac aeth ati i agor tai lloches ledled y byd. Teimlai Florence gyfrifoldeb gwirioneddol dros ferched a phlant o fewn y Fyddin a thu hwnt. Yn 1907
BURTON, RICHARD (1925 - 1984), actor ffilm a llwyfan Ganed Richard Walter Jenkins ym Mhont-rhyd-y-fen, Morgannwg, ar 10 Tachwedd 1925, y 12fed o blant Richard Walter Jenkins (glöwr a oedd yn hoff o'i beint) a'i wraig Edith (gynt Thomas). Wedi marwolaeth ei fam gwta ddwy flynedd ar ôl ei eni, fe aeth Richard i fyw gyda'i chwaer hyn, Cecilia, ym mhentref cyfagos Tai-bach, ac fe'i magwyd yn Gymro Cymraeg. Ni chollodd ei afael ar y Gymraeg. Yno cafodd
CADWGAN (d. 1241), esgob Bangor Fflur ac heb fod yn hir iawn wedi hynny yn bennaeth y Tŷ-gwyn-ar-Daf, mam-gartref tai Sistersaidd Cymru bron i gyd. Oherwydd iddo wasanaethu Llywelyn yn ddiwyd a diflino fe'i cafodd ei hun yn esgob o'r diwedd. Y mae popeth a wyddys am Gadwgan o ffynonellau eraill llai gwenwynig yn fwy ffariol iddo. Yn y flwyddyn 1234, ar adeg prinder bwyd yng Ngogledd Cymru, trefnwyd i ddwyn llonaid llong o ŷd o
CALLAGHAN, LEONARD JAMES (1912 - 2005), gwleidydd dros yr heddlu yn y Senedd o 1955 i 1964, cefnogodd bolisi cadarn ar gyfraith a threfn. Mewn ymgais i reoli mewnfudo cyflwynodd ddeddf ddadleuol Mewnfudwyr y Gymanwlad yn 1968, a hefyd yn yr un flwyddyn y Ddeddf Perthnasau Hiliol a'i gwnaeth yn anghyfreithlon gwrthod cyflogaeth, tai neu addysg ar sail cefndir ethnig. O ran y sefyllfa yng Ngogledd Iwerddon, bu'n barod i amddiffyn hawliau sifil y
CHAPPELL, EDGAR LEYSHON (1879 - 1949), arbenigwr mewn cwestiynau cymdeithasol, arloesydd ad-drefnu pentrefi a threfi, ac awdur 1918 hyd 1921 yr oedd yn arolygwr yn adran tai o dan y Weinyddiaeth Iechyd; yn 1921 fe'i gwnaethpwyd yn ysgrifennydd ymchwil daleithiol arbennig yn Ne Cymru a wneid gan yr un Weinyddiaeth. Wedi iddo adael y Weinyddiaeth Iechyd bu Chappell yn ffurfio ac yn arolygu cwmnïau ynglyn â datblygu tir, etc., yn Llundain a Chaerdydd - gweler rhestr o'r cwmnïau hyn yn Who's Who in Wales, 1937. Efe oedd un o
COOMBE TENNANT, WINIFRED MARGARET (Mam o Nedd; 1874 - 1956), cennad i gynulliad cyntaf Cynghrair y Cenhedloedd, un o 'ferched y bleidlais, meistres gwisgoedd Gorsedd Beirdd Ynys Prydain a chyfethrydd (medium) enwog Daphne byw, a bu'r ergyd ysigol hon yn gyfrifol am droi Mrs. Coombe Tennant i gyfeiriad byd yr ysbrydion. Yr oedd yn hawdd iddi wneud hynny am fod chwaer-yng-nghyfraith arall, sef Eveleen, yn briod â F.W.H. Myers a sefydlodd, gyda Henry Sidgwick, y Gymdeithas Ymchwil Seicigol. Yr oedd Mrs. Coombe Tennant yn gyfethrydd hynod o dalentog, ond ni wyddai'r byd mo hynny, y tu allan i gylch bach o ffrindiau
CRAWSHAY, GEOFFREY CARTLAND HUGH (1892 - 1954), milwr a noddwr cymdeithasol cwmnïau gwneud rhannau a chyfarpar awyrennau yng Nghymru. Yn 1945 gwnaethpwyd ef yn gadeirydd Bwrdd Iechyd Cymru, a oedd y pryd hwnnw yn cychwyn ar waith ail-lunio wedi'r rhyfel, yn cynnwys gwasanaeth iechyd newydd, rhaglen ddarparu-tai helaeth, gwell cyflenwad dŵr, gwasanaethau cymdeithasol helaethach, ac arolygiaeth llywodraeth leol. Ymhlith ei ddiddordebau addysgol yr oedd aelodaeth o lys Coleg

Search results

1 - 12 of 114 for "Li Ti Mo Tai"