Dictionary of Welsh Biography

AL-HAKIMI, ABDULLAH ALI (c. 1900 - 1954), arweinydd Moslemaidd fel seremoni Islamaidd heb ei chofrestru dan gyfraith Prydain. Cymerodd al-Hakimi frodyr a chwiorydd iau Miriam o gartref gofal i'w warchodaeth, ond mynnodd y fam gael ei phlant yn ôl gan ddadlau nad oedd hawl gyfreithiol gan al-Hakimi i gymryd cyfrifoldeb drostynt. Ymddengys i'r plant ddychwelyd at eu mam, ond mae sôn bod brawd iau Miriam, Norman Abdul Ali, wedi cyrraedd statws hafiz (rhywun sydd
ALLCHURCH, IVOR JOHN (1929 - 1997), pêl-droediwr Ganwyd Ivor Allchurch ar 16 Hydref 1929 yn 66 Heol Waun-wen, Abertawe. Ef oedd y chweched o saith o blant Charles Wilfred Allchurch (1894-1956) a'i wraig Mabel Sarah (ganwyd Miller; 1895-1982), ill dau 'n hanu 'n wreiddiol o Dudley yng ngorllewin Canolbarth Lloegr. Bu ei frawd iau Leonard 'Len' Allchurch, (1933-2016) hefyd yn bêl-droediwr proffesiynol adnabyddus a chwaraeodd dros Gymru. Roedd eu
ANWYL family Parc, Llanfrothen Y mae Anwyliaid y Parc, Llanfrothen, yn disgyn o Robert ap Morris, Park (bu farw 1576), pedwerydd mab y Morris ap John ap Meredydd, Rhiwaedog, y ceir ei hanes yn llyfr Syr John Wynn, The history of the Gwydir family. Cymerodd meibion iau Robert ap Morris y cyfenw Roberts, e.e. John Roberts, Vaner, gerllaw Dolgellau, oedd tad David Roberts, rheithor Llanbedrog, caplan i iarll Warwick, eithr
BAILEY family Glanusk Park, . Trwy weithio'n galed llwyddodd i ddyfod i wybod llawer am y diwydiant haearn a glo. Daeth ei frawd iau, CRAWSHAY BAILEY, ato, a bu i'r ddeufrawd ennill ffafr eu hewythr, a adawodd gyfran chwarter yng ngwaith Cyfarthfa i Joseph. Chwiliodd hwnnw am ardal lle y gallai sefydlu gwaith haearn drosto'i hun gan fod ei gefnder, William Crawshay I, yn awyddus i gael Cyfarthfa iddo'i hun yn gyfan gwbl ac wedi
BARRINGTON, DAINES (1727/1728 - 1800), barnwr, hynafiaethydd, a naturiaethwr Disgrifir ei yrfa yn weddol lawn yn y D.N.B. - mab i Shute, is-iarll 1af Barrington, ydoedd. Brawd iau i Daines Barrington oedd Shute Barrington, a fu'n esgob Llandaf o 1769 hyd 1782. Er nad Cymro mohono, daeth i gysylltiad clos â Chymru ac i ddylanwadu ar ei bywyd mewn rhai cyfeiriadau, gan astudio a hyrwyddo astudiaeth ei hanes a'i hynafiaethau. O 1757 am dros ugain mlynedd bu'n farnwr
BASSETT, HULDAH CHARLES (1901 - 1982), athrawes, cerddor a darlledydd Ganwyd Huldah Bassett ar 8 Mehefin 1901 ym Mhen-parc, Aberteifi, yn ferch i'r Parch. David Bassett, gweinidog gyda'r Bedyddwyr a hanai o Ystalyfera, a'i wraig Mary Hannah (g. Charles), a hanai o Fforest-fach, Abertawe. Roedd ganddi frawd iau, Alun, a ddatblygodd yn fathemategydd galluog ac a fu'n bennaeth adran arholiadau Cyd-Bwyllgor Addysg Cymru. Yn 1914 symudodd ei thad i ofalaeth yn Aberdâr
BATCHELOR, JOHN (1820 - 1883), dyn busnes a gwleidydd Brunswick. Ar ôl dychwelyd i Gymru aeth ati i sefydlu busnes yng Nghaerdydd gyda'i frawd iau James Sydney (1824-1915) fel Batchelor Brothers, masnachwyr coed ac adeiladwyr llongau, ar lan Afon Taf yn 1843. Dyna ddechrau'r rhan ganolog a chwaraeodd John Batchelor wrth greu Caerdydd fodern, gan dorri gafael wleidyddol ac economaidd teulu pwerus Bute, a dod i haeddu'r cerflun hardd yn yr Ais sy'n datgan ei
BEC, THOMAS (d. 1293), esgob Dewi Ail fab Walter Bek, barwn Eresby, sir Lincoln. Cymerodd radd meistr ym Mhrifysgol Rhydychen, ac yn 1269 etholwyd ef yn ganghellor. Gyda'i frawd iau, Antony, esgob Durham wedyn, aeth i wasanaeth y Goron pan ddychwelodd Edward I i Loegr yn Awst 1274, a thrwy ei allu a'i ffyddlondeb enillodd gymeradwyaeth wresog y brenin. Ei swydd o Hydref 1274 hyd ddiwedd 1280 ydoedd ceidwad, sef pennaeth, y
BERRY family (Arglwyddi Buckland, Camrose a Kemsley),, diwydianwyr a pherchnogion papurau newyddion yn 1898 lle y gweithiodd fel gohebydd. Treuliodd dri mis heb waith yno ac nid anghofiodd byth mo'r profiad chwerw wrth ymdrin â'i weithwyr mewn blynyddoedd i ddod. Yn 1901, gyda benthyciad o £100 gan ei frawd hŷn, cychwynnodd Advertising World, y cyfnodolyn cyntaf o'i fath. Gofynnodd i'w frawd iau, JAMES GOMER BERRY, ddod i'w gynorthwyo gyda'r ail rifyn, gan gychwyn partneriaeth a barhaodd am dros
BODVEL family Bodfel, Caerfryn, flwyddyn honno ac yn 1597. ROGER GWYNNE (1577 - 1605?), offeiriad Catholig a chenhadwr Crefydd Mab neu frawd iau i Hugh Gwyn (Bodvel). Pan oedd yn ieuanc daeth dan ddylanwad y Tad William Davies (bu farw 1593), ac yng ngofal hwnnw ac ar ei ffordd i'r Iwerddon yr oedd ef (a thri arall a oedd hefyd yn bwriadu paratoi ar gyfer yr offeiriadaeth), a than ofal Robert Pugh, Penrhyn, pan gymerwyd ef a hwythau
BONARJEE, DOROTHY NOEL (1894 - 1983), bardd a chyfreithiwr hefyd yn gefnogol i'r mudiad dros y bleidlais i ferched, ac yn ôl tystiolaeth ei brawd iau, Neil, cymysgai mewn 'minor artistic and literary circles considered "advanced" for the period' (Bonarjee, Under Two Masters, tt. 58-9). Yn 1919 arwyddodd 'Anerchiad Rhyddfraint Merched India' ynghyd â'i mam. Yn ystod yr un flwyddyn, siaradodd mewn cyfarfod o Undeb Dinasyddion Benywaidd Dominiynau Prydain (Adran
BOOTH, FLORENCE ELEANOR (1861 - 1957), Iachawdwriaethwraig a diwygwraig gymdeithasol fudiad newydd i ferched iau, y 'Sunbeams', a fyddai'n wyth neu naw oed yr adeg honno. Erbyn hyn mae merched mewn llawer o wledydd yn elwa o brosiectau hamdden, gwasanaeth a sgiliau y grwpiau hyn. Pan ymddeolodd y Comisiynydd Henry Howard fel Prifswyddog yn 1921, a'i olynu gan y Comisiynydd Edward Higgins, daeth Florence yn Gomisiynydd Prydain gyda chyfrifoldeb dros holl waith efengylu'r Fyddin yn y

Search results

1 - 12 of 214 for "Iau"